Ανέκαθεν στην ιστορία, αλλά και στη ζωή μας, κάθε δύσκολη κατάσταση, είτε αυτό είναι πόλεμος, είτε απλά μια καταιγίδα, η επόμενη μέρα φέρνει τον κόσμο αντιμέτωπο με τις συνέπειες της. Αν και οι συνέπειες είναι επί το πλείστο αρνητικές, ο Άνθρωπος είχε, έχει, και πάντα θα έχει την ικανότητα, μέσα από το ελάχιστο θετικό, να ανακάμπτει αλλά και να προοδεύει ακόμη περισσότερο.
Έτσι, και στην κατάσταση που βιώνουμε σήμερα, η επόμενη μέρα θα μας βρει αντιμέτωπους με νέα δεδομένα, με νέες καταστάσεις, με μια διαφορετική καθημερινότητα από αυτή που είχαμε συνηθίσει. Αυτό δεν είναι πάντα αρνητικό, χωρίς να σημαίνει πως θα είναι εύκολο. Αν και δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις για το πώς θα είναι η επόμενη μέρα, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, εν τούτης η ιστορία μπορεί να μας δώσει μια ιδέα ώστε να κάνουμε βάσιμες υποθέσεις.
Το πιο σημαντικό θα είναι η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα. Η φύση της κατάστασης, έχοντας απέναντι έναν αόρατο ουσιαστικά εχθρό, θα κάνει τον κόσμο, άλλους περισσότερο άλλους λιγότερο, επιφυλακτικό και καχύποπτο. Όπως ένα μικρό παιδί θα κάνει τα πρώτα του βήματα με ανασφάλεια και φόβο να μην πέσει, έτσι και στην περίπτωση αυτή η επόμενη μέρα θα βρει τους περισσότερους επιφυλακτικούς και μουδιασμένους. Όσο θα περνούν οι μέρες, θα ξεκινήσει και ο κόσμος να περνά από την αβεβαιότητα στην εμπιστοσύνη ξανά. Εμπιστοσύνη ως προς τους απέναντι, εμπιστοσύνη ως προς την κατάσταση. Όπως είναι φυσικό, θα χρειαστεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα, που για τον κάθε ένα διαφέρει, ώστε να επανέλθει το αίσθημα της ασφάλειας στην κανονικότητα μας.
Είναι ένα θέμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, κάτι που έχει κλονιστεί λόγω της τρέχουσας κατάστασης. Κάποιοι θα αναθεωρήσουν τις αξίες τους για τη ζωή, κάποιοι άλλοι θα συνεχίσουν από εκεί που σταμάτησαν, και κάποιοι θα ξεχάσουν με τον καιρό, ώστε να μπορούν να νιώσουν ασφαλείς και να μπορέσουν να επιστρέψουν στους κανονικούς για αυτούς ρυθμούς. Γιατί και το να ξεχνάμε, είναι μια δεξιότητα που μας βοηθά να προχωράμε.
Ως φυσικό επακόλουθο, για κάποιους ανθρώπους, η στρεσογόνα για αυτούς κατάσταση, είναι πιθανόν να δημιουργήσει κάποιο τραύμα, κάποιες φοβίες, κάποιους ψυχαναγκασμούς, και να περιέλθουν σε μια συνεχή κατάσταση άγχους και στρες. Η εμπειρία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε ένα γενικευμένο άγχος, βιώνοντας το ως μετατραυματικό στρες για κάποια περίοδο, και απλά θα χρειαστούν κάποιο περισσότερο χρονικό διάστημα να νιώσουν ξανά ασφαλείς.
Κάποιοι άλλοι άνθρωποι, θα αναθεωρήσουν τις βασικές αξίες για τη ζωή τους, θα αποκτήσουν μια νέα αντίληψη και φιλοσοφία για τη ζωή, που ουσιαστικά θα τους απελευθερώσει, από όσα θεωρούσαν μέχρι χθες, ανυπέρβλητα προβλήματα. Είναι αυτοί που ουσιαστικά θα επανεκτιμήσουν την ζωή τους, κάνοντας μια νέα αρχή.
Η πλειοψηφία όμως του κόσμου, θα επιστρέψει σύντομα στην κανονικότητά του, επιστρέφοντας κατά κάποιο τρόπο στο τρόπο ζωής που είχαν πριν, χωρίς να τους επηρεάσει-αλλάξει θετικά ή αρνητικά η κατάσταση. Είναι αυτοί που έχουν πατήσει παύση, και μετά θα συνεχίσουν από εκεί που έχουν μείνει.
Παρ’ όλο που τα πιο πάνω είναι απλά υποθέσεις βασισμένες σε προηγούμενες καταστάσεις, εντούτοις η ιστορία της Ανθρωπότητας μας έχει διδάξει πάμπολλες φορές, πως όσος χρόνος και να χρειαστεί, τα ανθρώπινα συστήματα είναι σοφά, και πάντα βρίσκουν τον τρόπο να επανέρχονται δυναμικά μετά από κάθε δύσκολη κατάσταση.
Μέχρι τότε, ας κρατήσουμε μια αισιόδοξη στάση, όχι του στυλ «θα είναι όλα καλά», αλλά του στυλ «θα τα κάνω να είναι όλα καλά». Και επειδή η πρόληψη (πάντα με μέτρο) είναι η καλύτερη θεραπεία, χωρίς πανικό, με νηφαλιότητα και καθαρό μυαλό, ας προετοιμάσουμε κατάλληλα τον εαυτό μας από τώρα, για την επόμενη μέρα.
Κλείνω με ένα ποίημα αισιοδοξίας, που γράφτηκε το 1800, την εποχή της επιδημίας της πανούκλας:
Και οι άνθρωποι έμειναν σπίτι
και διάβαζαν βιβλία και άκουγαν μουσική
και ξεκουράστηκαν και ασκήθηκαν
και έκαναν τέχνη και έπαιξαν
και έμαθαν νέους τρόπους ύπαρξης
και σταμάτησαν
και άκουγαν βαθύτερα
κάποιος διαλογίστηκε
κάποιος προσευχήθηκε
κάποιος χόρεψε
κάποιος συνάντησε τη δική του σκιά
και οι άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται διαφορετικά
και οι άνθρωποι θεραπεύτηκαν. Ακόμα και η γη άρχισε να θεραπεύεται
και όταν τελείωσε ο κίνδυνος
και οι άνθρωποι βρήκαν τον εαυτό τους
θρηνούσαν για τους νεκρούς
και έκαναν νέες επιλογές
και ονειρεύτηκαν νέα οράματα
και δημιούργησαν νέους τρόπους ζωής
και θεράπευσαν εντελώς τη γη
όπως ακριβώς θεραπεύτηκαν οι ίδιοι
Πάμπος Ευσταθίου- Συστημικός Ψυχοθεραπευτής
