Ο καφές σερβίρεται σε όλο τον κόσμο εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Τα πρώτα χρόνια ο καφές δεν είχε καν συγκεκριμένη ονομασία. Στις περισσότερες χώρες σερβίρανε τον καφέ με την μέθοδο παρασκευής που είχαν μάθει ή τους εξυπηρετούσε.
Στις αρχές του 18ου αιώνα στην Ιταλία παρασκευάζανε τον καφέ σε μεγάλο φλιτζάνι από μια μηχανή, που δημιουργούσε πίεση στο νερό, από τον βρασμό που προερχόταν από ένα καζάνι πάνω σε κάρβουνα (την σημερινή μηχανή espresso). Από τότε μέχρι και σήμερα οι Ιταλοί όταν παραγγέλνουν δεν αναφέρουν ποτέ την λέξη espresso, αλλά την λέξη καφέ: Un caffe per favore (ένα καφέ παρακαλώ).
Το 1806 στο καφέ Greco στην Ρώμη ο ιδιοκτήτης, για να αντιμετωπίσει την κρίση που πέρναγε η Ρώμη από τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας, μίκρυνε την σερβιρισμένη ποσότητα, και το σκεύος που χρησιμοποιούσε, για να μην κάνει αύξηση στον καφέ και να μην αλλοιώσει την ποιότητα. Το καφέ Greco ήταν από τα πιο διάσημα καφέ της Ιταλίας και έτσι η νέα μόδα έγινε γνωστή σε όλη την επικράτεια.
Η Ιταλία είχε βρει τον καφέ της! Δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για την ονομασία του ροφήματος espresso. Μπορεί να υπάρχει ετυμολογική συσχέτιση με το ρήμα εκφράζομαι, αλλά πιθανότατα παραπέμπει στη λέξη “express”, δηλαδή αυτό που κράταγε λίγο και παραφράστηκε στην διάρκεια του χρόνου και ονομάστηκε espresso, που παγκόσμια πλέον το συνδυάζουμε με τον γρήγορο καφέ. Στην Ιταλική γλώσσα δεν χρησιμοποιείται το γράμμα x και ίσως αντικαταστάθηκε με το s. Μια άλλη εκδοχή είναι η δομή της λέξης να είναι σύνθετη από το es (αυτό) και το presso (πίεση), δηλαδή αυτό που παρασκευάζεται με πίεση.
Οι θερμοκρασίες του νερού από τις συσκευές εκείνης της εποχής, που δεν είχαν αντλία να σπρώχνει το νερό, αλλά χρησιμοποιούσαν την δύναμη του ατμού, ήταν πολύ υψηλές με αποτέλεσμα το ρόφημα να έχει μεγάλη ένταση. Τόσο στην Ιταλία, όσο και σε άλλες χώρες, που άρχισε να διαδίδεται η τάση του γρήγορου αυτού καφέ, αναζήτησαν τρόπους, για να βελτιώσουν την ένταση, που είχε το ρόφημα από την υψηλή θερμοκρασία του νερού. Ίσως γι’ αυτό τον λόγο να υπάρχουν τόσες πολλές συνταγές με βάση τον espresso σε αντίθεση με όλους του άλλους καφέδες.
Η χρήση της μηχανικής και της τεχνολογίας κατάφεραν να βελτιώσουν την μέθοδο παρασκευής του καφέ espresso, δημιουργώντας τις σύγχρονες μηχανές, και για αυτό δεν συναντάμε τόσο συχνά τις διαφορετικές εκδοχές του παρά μόνο κάποιες κλασικές, όπως lungo, macchiato και Americano.
του Παναγιώτη Νίκα
