Μια πόλη ταλαιπωρημένη και «χτυπημένη». Υπήρξε «απομονωμένη» για πολλές δεκαετίες. Γνώρισε την παρακμή και την εξαθλίωση. Οι κάτοικοι στη μεγάλη πλειοψηφία τους, βοσκοί και γεωργοί-μικροκαλλιεργητές. Σ’ ένα πολύ μεγάλο βαθμό η διαβίωσή τους εξαρτάτο από τις καιρικές συνθήκες. Οι ασθένειες μάστιζαν τον πληθυσμό και τον αποδεκάτιζαν. Σχολεία δεν υπήρχαν και κανένας δεν μορφωνόταν. Και όμως επιβιώσε, αναπτύχχθηκε και αγαπήθηκε τόσο πολύ από ντόπιους και ξένους που πλέον επιλέγουν την Πάφο για να ζήσουν μόνιμα. Από τα λουκούμια της Γεροσκήπου, στη παφίτικη πίτα και τα κουφέτα. Εκεί που η κυπριακή διάλεκτος στην Πάφο παίρνει τη διάσταση που της αξίζει, με όλα αυτά τα μακρόσυρτα φωνήεντα που τόσο απολαμβάνουμε να ακούμε!
Πηγή: Πάφος, το παλιό κτήμα
Αν επιβίωσε από όλα αυτά…γιατί όχι και τώρα!
- Το 1922, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, αρκετοί πρόσφυγες κατέφυγαν στην Πάφο. Ο λαός της Πάφου αγκάλιασε με στοργή τους ξεριζωμένους αδερφούς του.
- Το 1925 η Κύπρος ανακηρύχτηκε αποικία του βρετανικού στέμματος.
- Το 1931 ξέσπασε στην Κύπρο εξέγερση εναντίον της αγγλικής κυριαρχίας, με σύνθημα την ένωση, με την πυρπόληση του Κυβερνείου στη Λευκωσία. Το 1932 πεθαίνει ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, τοποτηρητής του ορίστηκε, σύμφωνα με το Καταστατικό της Εκκλησίας της Κύπρου, ο μητροπολίτης Πάφου Λεόντιος, ο οποίος αργότερα ανακηρύχτηκε Αρχιεπίσκοπος.
- Οι πανηγυρισμοί για τη στέψη της βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ της Δεύτερης, τον Ιούνιο του 1953 που επρόκειτο να γίνουν στο Ιακώβειο Γυμναστήριο με μεγάλη μεγαλοπρέπεια ουσιαστικά ακυρώθηκαν γιατί οι μαθητές κατέβασαν τα σύμβολα της Μεγάλης Βρετανίας και εμπόδιζαν τους προσκεκλημένους να μπουν στο γήπεδο. Πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραμάτισε στα γεγονότα αυτά ο ήρωας του 1955 – 1959 Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Τα γεγονότα της Πάφου έδειξαν πως ο λαός ήταν έτοιμος για τον ξεσηκωμό, που δεν άργησε να έρθει.
- Το Σεπτέμβριο του 1953, ισχυρός σεισμός έπληξε την Πάφο. Σκοτώθηκαν σαράντα άτομα και τραυματίστηκαν άλλα εκατό. Χιλιάδες σπίτια, δημόσια κτήρια και εκκλησιές, είτε καταστράφηκαν εντελώς, είτε έπαθαν μεγάλες ζημιές.
- Το Δεκέμβρη του 1963, έγιναν βίαιες συγκρούσεις στη Λευκωσία, ανάμεσα στους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους. Λίγους μήνες υστερότερα, το Μάρτη του 1964, έγινε ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους της πόλης της Πάφου. Οι συγκρούσεις είχαν αρχίσει στις 27 Δεκεμβρίου και κορυφώθηκαν με τη μάχη του Κτήματος, που διάρκεσε τρεις μέρες, από τις 9 ως τις 11 Μαρτίου 1964. Κέντρο των συγκρούσεων ήταν η αγορά του Κτήματος και η τουρκική συνοικία του Μούταλου. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι, που ζούσαν για αιώνες μαζί και που συνεργάζονταν σε όλους τους τομείς χωρίς προβλήματα, συγκρούστηκαν βίαια, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης πολλά θύματα. Λίγους μήνες μετά τις μάχες του Κτήματος, τον Αύγουστο του 1964, οι Παφίτες αγωνίστηκαν στην Τηλλυρία εναντίον των Τούρκων που βομβάρδισαν την περιοχή.
- Η Πάφος πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος στις μάχες της Τηλλυριάς για την κατάληψη των υψωμάτων του Λωρόβουνου. Αρκετοί Ελληνοκύπριοι σκοτώθηκαν από τις επιθέσεις της τουρκικής αεροπορίας, που χρησιμοποιούσε βόμβες ναπάλμ. Οι περισσότεροι νεκροί ανήκαν στην υγειονομική μονάδα που βομβαρδίστηκε στο νοσοκομείο του Παχύαμμου.
Αρχεία Μιχαλάκη Χαρίτου -Παραχώρηση: Σέργης Χατζηαδάμος
Κύρια φωτό: Η Σπυριδώνα με την κόρη της Ελένη ξεφουρνίζουν, Χούλου, δεκαετία 1960 – Παραχώρηση: Αβραάμ και Κούλα Παπαμιχαήλ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ: Η Πάφος μέσα στο χρόνο
