Δεκέμβρης, ο πρώτος μήνας του χειμώνα και οι θαλασσινοί της χώρας μας έχουν τις δικές τους παραδόσεις.
Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση ο χειμώνας επίσημα αρχίζει, πάντα, με τα λεγόμενα “Νικολοβάρβαρα” (4-6 Δεκεμβρίου). Το περίεργο «τρίγωνο» που σχηματίζεται στις 4-5-6 Δεκεμβρίου, δεν είναι άλλο από το τρίγωνο της Αγίας Βαρβάρας, του Αϊ Σάββα και του Αϊ Νικόλα, που ονομάστηκε από το λαό μας «Νικολοβάρβαρα».
Από τους παλιούς καιρούς, εδώ και αιώνες, ο ελληνορθόδοξος λαός έχει συσχετίσει τις μεγάλες αλλαγές των εποχών και του καιρού με τις γιορτές της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Έτσι, τα “Νικολοβάρβαρα”, σηματοδοτούν την επίσημη έναρξη της χειμερινής εποχής.
Εορτασμός Αγίας Βαρβάρας, 4 Δεκεμβρίου
Τα “Νικολοβάρβαρα”, ξεκινούν στις 4 Δεκεμβρίου με τον εορτασμό της Αγίας Βαρβάρας. Η Αγία Βαρβάρα, θεωρείτε τόσο στην Ελλάδα όσο και σε κάποιες άλλες χώρες, ως η προστάτιδα του πυροβολικού και των ορυχείων. Ενώ, επιπλέον είναι και προστάτιδα των σταφιδεργατών στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Το έθιμο που θέλει την Αγία Βαρβάρα προστάτιδα του πυροβολικού εισήλθε στην Ελλάδα από την Δύση, όπου θεωρήθηκε ότι οι τιμωρητικοί κεραυνοί που έκαψαν τον πατέρα της συμβολίζουν τα πυρά του πυροβολικού.
Για πρώτη φορά το «Ελληνικό τάγμα πυροβολιστών» γιόρτασε την Αγία Βαρβάρα στις 4 Δεκεμβρίου 1829.
Τα σύμβολα της Αγίας Βαρβάρας που συναντάμε στην εικονογραφία της Ανατολής και της Δύσεως είναι ο Σταυρός, το Ποτήριο, ο Πύργος, το λουτρό με τις τρεις θυρίδες, ο φοίνικας, το κανόνι, το ξίφος, ο κεραυνός, το στέμμα, η δάφνη και ο κρίνος.
Εορτασμός Άγιου Σάββα, 5 Δεκεμβρίου
Η δεύτερη μέρα των “Νικολοβάρβαρων”, συνεχίζεται με τον εορτασμό του Άγιου Σάββα, στις 5 Δεκεμβρίου. Ο Άγιος Σάββας θεωρείτε προστάτης των καρκινοπαθών και των γυναικών που δεν μπορούνε να τεκνοποιήσουν.
Στα παλαιά χρόνια, στην Καππαδοκία, που ήταν και η πατρίδα του Άγιου Σάββα, οι πιστοί των τιμούσαν με θυσίες ζώων.
Ο Άγιος Σάββας θεωρείτε και προστάτης των γυναικών που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά, για αυτό τον λόγο και με πίστη στο θαύμα του, όσοι επισκέπτονταν το μοναστήρι έπαιρναν χουρμάδες από τα γύρω δέντρα που προσφέροντας ως θεραπευτικά μέσα της στειρότητας.
Εορτασμός Άγιου Νικόλαου, 6 Δεκεμβρίου
Τα “Νικολοβάρβαρα”, κλείνουν στις 6 Δεκεμβρίου, με τον εορτασμό του Άγιου Νικόλαου. Ο Άγιος Νικόλαος, ειδικότερα για τον ελληνικό λαό, τιμάται ιδιαίτερα από τους ανθρώπους της θάλασσας, μιας και θεωρείται προστάτης των ναυτικών, του Πολεμικού και του Εμπορικού Ναυτικού.
Επιπλέον, είναι ο πολιούχος Άγιος της Αλεξανδρούπολης, του Βόλου, του Γαλαξειδίου, της Κοζάνης, του Πολύγυρου, της Σητείας και της Σύρου.
Στον Ρωμαιοκαθολικό Κόσμο ο Άγιος Νικόλαος, εκτός από τους ναυτικούς, είναι προστάτης των παιδιών, των απασχολουμένων στα ηλεκτρονικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, των ενεχυροδανειστών, των φαρμακοποιών, των μεταμελημένων κλεπτών, των βαρελοποιών, των εμπόρων και των αδίκως κατηγορηθέντων.
Στη δυτική παράδοση ο Άγιος Νικόλαος, είναι ο Santa Claus, ο Άγιος που είθισται να φέρνει τα χριστουγεννιάτικα δώρα στα παιδιά.
Τα “Νικολοβάρβαρα” σηματοδοτούν την έναρξη του χειμώνα
Τα “Νικολοβάρβαρα” σηματοδοτούν τον ερχομό του χειμώνα. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά βάση τις ημέρες αυτές του Δεκεμβρίου 4, 5 και 6 ξεκινάνε τα πιο έντονα καιρικά φαινόμενα. Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση οι άνθρωποι συνήθιζαν να συνδέουν τις μεταβολές του καιρού με τους εορτασμούς των Αγίων.
Στις 4 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με την ελληνική λαϊκή παράδοση, ξεκινάει το κρύο του χειμώνα, και την αμέσως επόμενη, στις 5 του μήνα, τα καιρικά φαινόμενα αρχίζουν να χειροτερεύουν.
Λαϊκές παροιμίες για τα “Νικολοβάρβαρα”
- Νικολίτσι, Βαρβαρίτσι, Σάββα τ’ ήθελες στη μέση;
- Απ’ τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει κι ο χειμώνας!
- Τ’ άη-Νικολοβάρβαρα κι οι τοίχοι αποξυλώσανε!
- Νικολίτσα, Βαρβαρίτσα μπρος οπίσω ο χειμώνας.
- Τ’ άη Νικολοβάρβαρα κάνει νερά και χιόνια!
- Αγιά Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απλοήθη: Μαζώχτε ξύλα κι άχερα και σύρτε και στο μύλο τι Άγιο Νικόλας έρχεται τα χιόνια φορτωμένος!
- Τα Νικολοβάρβαρα σιμά στο σταύλο!
- Η Αγιά Βαρβάρα γέννησε κι ο Άη-Σάββας το εδέχθη κι ο Άη-Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει
- Τα Νικολοβάρβαρα κατεβασιές και χιόνια, μπουράσκες και τελώνια!
- Η Βαρβάρα σαβανώνει κι ο Άι Σάββας σαβανώνει.
- άε Βαρβάρα φύσα, άε Σάββα βρέξον, αε Νικόλα σόντσον!
