Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια κλινική οντότητα της οποία η επίπτωση και ο επιπολασμός αυξάνονται. Παγκοσμίως, 1 στους 11 ανθρώπους εμφανίζει σακχαρώδη διαβήτη, ενώ υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030 η αναλογία αυτή θα έχει αυξηθεί σε 1 στους 10. Ο διαβήτης τύπου 2 αφορά σχεδόν στο 90% των ατόμων με διαβήτη και πολύ συχνά σχετίζεται με την παχυσαρκία. Η κεντρική (ή κοιλιακή) παχυσαρκία οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη, υπερινσουλιναιμία και διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης. Όταν τα β-κύτταρα του παγκρέατος, που φυσιολογικά παράγουν την ινσουλίνη, αρχίσουν να δυσλειτουργούν και να ανεπαρκούν, τότε τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται πάνω από το φυσιολογικό όριο και εκδηλώνεται ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.Ο Μιχάλης Κουντουριώτης Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος μας δίνει τα φώτα του και εξηγεί για τα χαρακτηριστικά του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2.
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2;
Να πούμε αρχικά ότι ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια πλέον συνηθισμένη πάθηση αφού σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι κυριότερες μορφές διαβήτη αφορούν το διαβήτη τύπου 1, τον τύπου 2 και τον διαβήτη της κύησης.
Προς αποτελεσματικότερη κατανόηση, αξίζει να πούμε τι αφορά την νόσο. Η ινσουλίνη, ρυθμίζει την κίνηση του σακχάρου στα κύτταρα, ώστε να διατηρήσει τη γλυκόζη σε φυσιολογικά επίπεδα προς αποφυγή της υπεργλυκαιμίας. Ουσιαστικά, η χρόνια και σύνθετη αυτή πάθηση επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μεταβολίζει τη γλυκόζη.
Σημαντικό είναι να πούμε επίσης ότι για την έκβαση της πάθησης εμπλέκονται γενετικοί, περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες, με την νόσο να μην θεωρείται ιάσιμη αλλά διαχειρίσιμη. Αυτό σημαίνει ότι ο παθών, δια μέσου της απώλειας βάρους, της σωστή διατροφής και της άσκησης μπορεί να βοηθηθεί όσον αφορά την διαχείριση και την σταθεροποίηση της νόσου του. Σε αντίθεση με τον τύπου 1 διαβήτη, εδώ δεν είναι απαραίτητη η λήψη εξωγενούς ινσουλίνης για τη διαχείριση της νόσου.
Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε φάση της ζωής μας;
Η γενετική προδιάθεση παίζει σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη του διαβήτη, ωστόσο για την έκβαση της νόσου είναι αδιαμφισβήτητα σημαντικός ο τρόπος ζωής του ατόμου. Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται κατανοητό ότι ακόμα και σε ένα άτομο με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ο τρόπος ζωής, η διατροφή και η άσκηση αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση ή μη της πάθησης.
Προχωρώντας, να πούμε ότι ο διαβήτης ενδεχομένως να είναι επίκτητος κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου χωρίς να υπάρχει απαραίτητα οικογενειακό ιστορικό, γεγονός που αιτιολογείται με τον τρόπο ζωής. Σε αυτό το σημείο αντιλαμβάνεστε ότι εμφανίζεται κυρίως σε παχύσαρκα άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες πρόχειρου φαγητού και έχουν μειωμένη σωματική δραστηριότητα.
Ο διαβήτης τύπου 2, αφορά το 90% των περιστατικών διαβήτη ανά το παγκόσμιο με μεγαλύτερη συχνότητα κυρίως στους ενήλικες. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία μετά την εφηβεία, ωστόσο αναφέρονται πλέον περιστατικά και σε παιδιά λόγω της αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας.
Ποιοι παράγοντες μπορεί να «μπουστάρουν» την ανάπτυξη διαβήτη;
Μερικοί από τους κύριους παράγοντες κινδύνου αφορούν την αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, το άγχος, την υπέρταση, την αϋπνία, την υπερλιπιδαιμία, την κατάθλιψη καθώς και το αυξημένο βάρος πάνω από το φυσιολογικά όρια. Με αφορμή όλα τα προαναφερθέντα, σημαντικό είναι να τονιστεί ότι δεν εμφανίζεται διαβήτης σε όλα τα υπέρβαρα άτομα, καθώς και ότι δεν είναι υπέρβαρα όλα τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη.
Η διατροφή μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη διαβήτη;
Πράγματι διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη πρόληψη και ρύθμιση της νόσου. Η απώλεια υπερβάλλοντος σωματικού βάρους περιορίζοντας της προσλαμβανόμενες θερμίδες και αυξάνοντας τη σωματική δραστηριότητα, ενισχύει ταχύτατα την ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειώνοντας την αντίσταση σε αυτήν.
Η τήρηση διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος, σχετίζεται με την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη.
Σημαντικό είναι να καταρρίψουμε το μύθο ότι μονάχα η κατανάλωση ζάχαρης θα αυξήσει τη γλυκόζη στο αίμα. Μπορεί να αυξηθεί γενικά με τη κατανάλωση απλών υδατανθράκων, που εμπεριέχονται κυρίως στη ζάχαρη, στα παρασκευάσματα από λευκό αλεύρι, στα δημητριακά και στις λευκές πατάτες. Η αντικατάσταση τους με τρόφιμα που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες και φυτικές ίνες συμβάλλει σημαντικά στη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα. Τέτοια τρόφιμα αποτελούν κυρίως τα λαχανικά, τα όσπρια, τα ολικής άλεσης προϊόντα και οι γλυκοπατάτες.
Τι συμπτώματα μαρτυρούν την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη;
Σε αυτό το τύπο διαβήτη ο ασθενής μπορεί να είναι ασυμπτωματικός ή σχεδόν ασυμπτωματικός για αρκετά χρόνια. Τα συμπτώματα γίνονται αντιληπτά μονάχα όταν τα επίπεδα της γλυκόζης βρίσκονται για χρόνια σε πολύ υψηλά επίπεδα.
Τα κυριότερα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι τα γνωστά “3 π”: πολυδιψία (αύξηση του αισθήματος της δίψας), πολυουρία (μεγαλύτερη παραγωγή ούρων) και πολυφαγία (αυξημένη όρεξη για φαγητό). Άλλα συμπτώματα αφορούν τη θολή όραση, την ευερεθιστότητα, την κόπωση, τις υποτροπιάζουσες ή συχνές λοιμώξεις καθώς και τη ξηρότητα και το κνησμός του δέρματος.
Δυστυχώς πολλές φορές, ο ασθενής ανακαλύπτει ότι πάσχει από διαβήτη έπειτα από ιατρικές επιπλοκές, για παράδειγμα μετά από ένα έμφραγμα.
* Θα ήταν παράλειψη μου να μην επισημάνω ότι αν κάποιος παρατηρήσει οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα συμπτώματα δεν πρέπει να τρομοκρατηθεί, διότι δεν σημαίνει ότι απαραίτητα νοσεί από διαβήτη. Παρόλα αυτά, καλό θα ήταν να συμβουλευτεί τον προσωπικό του ιατρό ώστε να αποκλείσει το ενδεχόμενο.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η γυναίκες αναπτύσσουν διαβήτη είτε κατά είτε μετά την εγκυμοσύνη;
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, ο διαβήτης της κύησης αποτελεί μια από τις κύριες μορφές διαβήτη. Ειδικότερα, ορίζεται ως η υδατανθρακική δυσανεξία που αναπτύσσεται ή ανακαλύπτεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και σταματά μετά τον τοκετό.
Υποστηρίζεται, ότι ο διαβήτης κύησης προσβάλλει περίπου το 7% των εγκύων.
Τα ακριβής αίτια δεν είναι γνωστά. Ωστόσο, πιθανολογείται ότι η ινσουλίνη αδυνατεί να παραχθεί λόγω των ορμονών του πλακούντα, καθιστώντας αδύνατο να απομακρυνθεί η γλυκόζη από το αίμα με αποτέλεσμα να προκαλείται υπεργλυκαιμία.
Σημαντικό είναι να υπογραμμιστεί, ότι μετά τον τοκετό η γυναίκα πρέπει να συνεχίσει τον τακτικό έλεγχο του σακχάρου στο αίμα. Ο λόγος είναι διότι ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 στη μετέπειτα ζωή της γυναίκας.
Ο Μιχάλης Κουντουριώτης είναι Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος και παρέχει υπηρεσίες στα γραφεία που ιδιωτεύει στην ιδιωτική κλινική Ιπποκράτειο Πάφου και στο Polis Medical Centre Πόλης Χρυσοχούς. Για θέματα που σας απασχολούν ή για τη διευθέτηση ραντεβού μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του μέσω τηλεφώνου στο 96841828 ή μέσω της επαγγελματικής του σελίδας στο Facebook Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Κουντουριώτης Μιχάλης.
