Κανείς δεν υποφέρει περισσότερο από τον «πόλεμο» στον κόσμο του κακάο, από τους αγρότες της Ακτης του Ελεφαντοστού. Εχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια μετά από τη συμμαχία της χώρας με τη γειτονική Γκάνα, όπου προσπάθησαν να εξαναγκάσουν τις σοκολατοβιομηχανίες σε ένα νέο deal το οποίο θα αύξανε τις τιμές των κόκκων κακάο. Η προσπάθεια αυτή, όμως, φαίνεται πως έχει αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό. Οι πελάτες αρνούνται να πληρώσουν, οι κόκκοι κακάο βρίσκονται παρατημένοι σε αποθήκες, και οι αγρότες έχουν απηυδήσει στο σημείο που κοιμούνται έξω από τα γραφεία των κυβερνήσεών τους, απαιτώντας λύση στο πρόβλημά τους.
Η συμμαχία η οποία προσπάθησε να χρεώσει εταιρείες όπως η Hersheys και η Νestle με $400 /τόνο παραπάνω είχε ως αυτοσκοπό τη βελτίωση των εισοδημάτων των φτωχότερων αγροτών του πλανήτη, σύμφωνα με τις κυβερνήσεις αυτές. Για πολλές σοκολατοβιομηχανίες, όμως, η συμμαχία αποτελούσε μία πλασματική προσπάθεια σε στυλ-ΟΠΕΚ, για τεχνητή αύξηση των τιμών.
Οι αγρότες είναι αυτοί που, τελικά, πληρώνουν τα «σπασμένα». Οι δύο προαναφερθείσες χώρες, οι οποίες αποτελούν το 70% της παγκόσμιας παραγωγής κακάο, αύξησαν την παραγωγή τους εν μέσω της πανδημίας η οποία μείωσε την παγκόσμια κατανάλωση. Οι αγρότες δεν μπορούν να πουλήσουν το κακάο τους, ενώ δεν έχουν τρόπο αποθήκευσής του.
Ο μέσος δυτικοαφρικανός αγρότης έχει 3,5 εκτάρια γης και προσπαθεί να υποστηρίξει οικογένεια 6-8 ατόμων, σύμφωνα με το World Cocoa Foundation. Ανω του 50% των αγροτών κακάο της Ακτης του Ελεφαντοστού διαβιούν υπό το όριο της φτώχειας. Χωρίς πρόσβαση σε δίκτυο ύδρευσης και μοντέρνους τρόπους καλλιέργειας, βασίζονται στον καιρό. Ολα αυτά, όμως, δεν έχουν καμία σημασία πια.
Η σοκολάτα είναι ένα αγαθό πολυτελείας του οποίου οι πωλήσεις βασίζονται στα δώρα και τις παρορμητικές αγορές. Με τους περισσότερους καταναλωτές να προτιμούν τις διαδικτυακές αγορές κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κανείς δεν αγοράζει παρορμητικά σοκολάτες όσο περιμένουν στην ουρά του ταμείου. Κανείς δεν αγοράζει, επίσης, σοκολάτες για να επισκεφτεί τους αγαπημένους του κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, των ονομαστικών εορτών, των γενεθλίων και της ημέρας του Αγίου Βαλεντίνου.
Αυτή η απουσία αγορών οδήγησε σε τεράστια παγκόσμια αποθέματα σοκολάτας που οδήγησαν την Ακτη του Ελεφαντοστού σε αδιέξοδο, αφού προσπαθεί να πουλήσει την ακριβότερη, πια, σοκολάτα του κόσμου. Η Γκάνα βρίσκεται σε καλύτερο σημείο, αφού πολλοί παραγωγοί premium σοκολατών βασίζονται στους κόκκους υψηλής ποιότητας της χώρας. Το κακάο είναι το τρίτο μεγαλύτερο εξαγώγιμο προϊόν της Γκάνας, ενώ αποτελεί το 8% του ΑΕΠ της Ακτής του Ελεφαντοστού (AτΕ). Η κατάσταση βρίσκεται σε τέτοιο αδιέξοδο, που η ρυθμιστική αρχή της ΑτΕ Le Conseil du Cafe Cacao (CCC) μπορεί να θεσπίσει νέους κανόνες για την αγορά 50000 τόνων κακάο και την καθυστέρηση της εμπορικής προμήθειας των ⅔ των απούλητων κόκκων, περίπου 200.000 τόνων, για τον Απρίλιο, όποτε και η εσοδειά εξαμήνου είναι μικρότερη.
Ολα αυτά «μυρίζουν» 1987, όταν ο πρόεδρος της ΑτΕ, Φελίξ Χουφουέ-Μποϊνί είχε ασκήσει εμπάργκο πωλήσεων και προσπάθησε να προχωρήσει σε ντιλ με τους αγοραστές για την αποθήκευση περίπου του ¼ της συνολικής παραγωγής κακάο προς αύξηση της αξίας του κόκκου. Η στρατηγική απέτυχε και οι τιμές κατέρρευσαν κάτω από το 50% των αρχικών, κατά τη διάρκεια του διετούς εμπάργκο.
Ο Υβ Κονέ, επικεφαλής του CCC μίλησε σε κρατικό κανάλι της χώρας την προηγούμενη εβδομάδα και προειδοποίησε για τους «αδίστακτους αγοραστές» οι οποίοι, πια, προσφέρουν λιγότερα για κάθε κιλό κόκκων. Για την αποτυχία και την κρίση, κατηγόρησε την πανδημία.
Παράλληλα, οι σοκολατοβιομηχανίες προσπαθούν να μειώσουν τα κόστη τους. Η Hershey, το 2020, αγόρασε κακάο μέσω των future markets της Νέας Υόρκης. Η εταιρεία αρνήθηκε τις κατηγορίες των αφρικανικών κυβερνήσεων πως παρέκαμπτε την πληρωμή του Living Income Differential (LID), προγράμματος υποστήριξης των αγροτών.
Η ΑτΕ πρόσφατα πούλησε κακάο σε πολύ μικρότερες τιμές. Αν και το LID ισχύει ακόμη, το premium της ποιότητας αντισταθμίστηκε από τη μείωση της τιμής ανά κιλό κατά $205, κάτι που ο Κονέ αρνείται κατηγορηματικά.
Πηγή: Bloomberg/newmoney
