Η Παγκόσμια Ημέρα Φάρων γιορτάζεται κάθε Τρίτη Κυριακή του Αυγούστου από το 2003 μετά από πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Φαροφυλάκων. Σκοπός της γιορτής είναι η επαφή των πολιτών με τους Φάρους, η ενημέρωση για την σημαντικότητα τους και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Η Κύπρος ως σταυροδρόμι τριών ηπείρων διέθετε ανέκαθεν πλεονεκτική στρατηγική θέση, που την καθιστούσε σημείο αναφοράς των θαλασσοπόρων και ως εκ τούτου ένα από τα αρχαιότερα ναυτικά κέντρα του κόσμου. Η ιστορία, λοιπόν, του νησιού είναι κατά κάποιον τρόπο συνυφασμένη με τη θάλασσα που το περιβάλλει και ό,τι αυτή συνεπάγεται.
Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, φάρος ονομάζεται το ειδικής και τυποποιημένης κατασκευής κτίσμα που οικοδομείται σε διάφορα σημεία των ηπειρωτικών ή νησιωτικών ακτών ή και επί βραχονησίδων, στο άνω μέρος του οποίου φέρεται ειδικός μηχανισμός που φωτοβολεί (εκπέμπει) συνήθως περιοδικό φως, χαρακτηριζόμενο εκ του σκοπού του ως ιδιαίτερο βοηθητικό μέσο στην ασφαλή ναυσιπλοΐα. Με τον όρο «φάρος» χαρακτηρίζονται τόσο το κτίσμα όσο και η συσκευή φωτοβολίας που είναι εγκατεστημένη σε αυτό.
Oι φάροι της Κύπρου
Το φαρικό σύστημα της Κύπρου, το οποίο συνδέεται άμεσα με την προστασία των ναυτικών, δεν είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο, ενώ ανάγεται χρονολογικά στην περίοδο της Αγγλοκρατίας. Ο πρώτος φάρος κτίστηκε από τους Άγγλους στην Πάφο, κατά τα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας, το 1888, κοντά στο λιμάνι και στο Μεσαιωνικό Κάστρο.
Για την κατασκευή των φάρων στην Κύπρο χρησιμοποιήθηκαν υλικά από την κυπριακή γη, με μοναδική εξαίρεση τον νεότερο χρονολογικά φάρο του νησιού, σε δύσβατη περιοχή στο ακρωτήρι του Ακάμα, ο οποίος χτίστηκε το 1989 και αποτελεί σιδερένια κατασκευή ύψους 211 μέτρων. Πρόκειται για τον ψηλότερο φάρο που διαθέτει η Κύπρος, ενώ ο λόγος διαφοροποίησης από τους προγενέστερους έγκειται στο κόστος κατασκευής και συντήρησης, το οποίο είναι σαφώς μικρότερο σε σχέση με την κατασκευή κτιστού οικοδομήματος. Στην τοποθεσία του εν λόγω φάρου, οι Άγγλοι είχαν εγκαταστήσει κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο παρατηρητήριο, οι πέτρινοι τοίχοι του οποίου διατηρούνται ακόμα.
Η Αρχή Λιμένων Κύπρου (από την ιστοσελίδα της οποίας αντλούνται οι περισσότερες πληροφορίες) είναι ταυτόχρονα η Φαρική Αρχή της Κύπρου και από το 1976 η αρμόδια για τα βοηθήματα της διεθνούς ναυσιπλοΐας και τους φάρους της χώρας. Είναι, επίσης, μέλος του Διεθνούς Συνδέσμου Ναυτιλιακών Βοηθημάτων και Αρχών Φάρων.
Στη δεκαετία του 1980 η Αρχή πήρε μια σειρά μέτρων για τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση των βοηθημάτων που παρέχει η χώρα στη ναυσιπλοΐα. Μέχρι το 1982 όλοι οι φάροι της Κύπρου διέθεταν μηχανισμούς συμβατικού τύπου και λειτουργούσαν με εισαγόμενη ασετιλίνη. Επίσης, η φωτεινή τους εμβέλεια δεν ξεπερνούσε τα 7 ναυτικά μίλια, ενώ η έντασή τους περιοριζόταν στις 1.000 καντέλες.
Σήμερα, όλοι οι φάροι που λειτουργούν στις ελεύθερες περιοχές αποτελούν δείγματα μοντέρνων φωτοβολταϊκών συστημάτων. Εκτός του ότι λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια που είναι δωρεάν και αφθονεί στον τόπο μας, η φωτεινή τους εμβέλεια φτάνει τώρα τα 17 ναυτικά μίλια, ενώ η έντασή τους ανέρχεται σε 30.000 καντέλες. Έχουν, επίσης, τη δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας για 25 μέρες, γεγονός που διασφαλίζει την κανονική λειτουργία τους ανεξαρτήτως ηλιοφάνειας ή όχι.
Άλλοι φάροι στις ελεύθερες περιοχές του νησιού είναι ο Φάρος στο Κάβο Γκρέκο στην περιοχή της Αγίας Νάπας, ο Φάρος στο Κάβο Κίτι στην περιοχή της Λάρνακας και ο ομώνυμος φάρος στο Κάβο Γάτα στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου της επαρχίας Λεμεσού.
Στο βόρειο τμήμα του νησιού δεσπόζουν ο φάρος στο λιμανάκι της Κερύνειας, ο φάρος στη χερσόνησο της Καρπασίας σε μικρή βραχονησίδα, τις Κλείδες, κοντά στο ακρωτήρι και το ιστορικό Μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα και ο φάρος στον Κορμακίτη (επίσης, σιδερένια κατασκευή).
Της Άντριας Γεωργίου
