Όσοι ασχολούνται με επιχειρήσεις εστίασης/τουρισμού, φέτος το καλοκαίρι ήρθαν αντιμέτωποι με ένα μείζων θέμα που δεν ήταν άλλο από την ανεύρεση ειδικευμένου (ή και μη ειδικευμένου) προσωπικού για τις επιχειρήσεις τους.
Από ένα μικρό οικογενειακό ταβερνάκι μέχρι μεγάλες τουριστικές μονάδες όλοι ανέφεραν την σοβαρή αδυναμία εύρεσης προσωπικού για τις επιχειρήσεις τους.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Καθημερινής, το 40% των εργαζομένων άλλαξε επάγγελμα στη διάρκεια της πανδημίας, αφήνοντας κενές θέσεις σε ξενοδοχεία και εστιατόρια.
Διαβάζουμε στην Deutsche Welle, “φέτος το καλοκαίρι θα έπρεπε τα εξωτερικά τραπέζια να είναι γεμάτα και τα ξενοδοχεία υπερπλήρη, αλλά η εικόνα είναι διαφορετική. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στη δυσκολία να απασχολήσουν βοηθητικό προσωπικό. Σύμφωνα με την Ενωση Γαστρονόμων και Ξενοδόχων Γερμανίας (Dehoga), ιδιαίτερα έντονες είναι οι ελλείψεις σε άτομα που απασχολούνταν ως σερβιτόροι”.
Βάσει στοιχείων της Dehoga, το 40% των εργαζομένων στους κλάδους αυτούς αλλάζει επάγγελμα. Όπως παρατηρούν ειδικοί, δεν πρόκειται μόνο για δυσκολία στην εύρεση εποχικού προσωπικού, αλλά και στην προσέλκυση μόνιμων εργαζομένων στην εστίαση και στη φιλοξενία. Πρόκειται περισσότερο για ένα παλιό, διαρθρωτικό πρόβλημα, το οποίο ο κορωνοϊός απλώς επιδείνωσε.
Αντίστοιχες δυσκολίες έχουν και οι αμερικανικές επιχειρήσεις. Οι εταιρείες του τομέα της μεταποίησης, τα εστιατόρια και οι κατασκευαστικές αγωνίζονται να βρουν ανθρώπους για να προσλάβουν. Οι σχετικές δημοσκοπήσεις μεταξύ ανέργων, τις οποίες επικαλείται σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Wall Street Journal, καταδεικνύουν πως εκατομμύρια πολίτες στις ΗΠΑ, αποφεύγουν τους χώρους εργασίας από τον φόβο μήπως μολυνθούν με κορωνοϊό. Πολλές επιχειρήσεις άνοιξαν, άλλωστε, προτού δοθεί το πράσινο φως για να λειτουργήσουν τα σχολεία, με αποτέλεσμα να μην έχουν οι γονείς πού να αφήσουν τα παιδιά τους και να αναγκάζονται να παραμένουν σπίτι. Η αμερικανική εφημερίδα διαπιστώνει επίσης πως δεν είναι λίγοι όσοι εισπράττουν επιδόματα ανεργίας που υπερβαίνουν τις όποιες αποδοχές που θα είχαν αν έβρισκαν δουλειά. Και βέβαια ορισμένοι άνεργοι δεν έχουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για τις κενές θέσεις εργασίας ή δεν θέλουν να αλλάξουν είδος επαγγέλματος.
Η πρώτη αντίδραση των εργοδοτών – σε πολλές περιπτώσεις και των ΜΜΕ – είναι να κάνουν λόγο για «κουλτούρα επιδομάτων», εννοώντας ότι οι άνεργοι, (από)λαμβάνοντας τα διάφορα επιδόματα ειδικού σκοπού, προτιμούν την τεμπελιά από τη σκληρή εργασία.
Φυσικά, αν αντιμετωπίσουμε τους ανθρώπους βάσει του μοντέλου του homo economicus, είναι μάλλον παράλογο να αντιμετωπίζεται ως κατακριτέο το ενδεχόμενο οι εργαζόμενοι πράγματι να αρνούνται να εργαστούν ατελείωτες ώρες, εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της πανδημίας.
Ωστόσο, φαίνεται πως η πραγματικότητα δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με ένα τέτοιο σενάριο, όπως τονίζει πρόσφατη ανάλυση του Economist.
Αυτή τη στιγμή, αναφέρει η οικονομική εφημερίδα, στις ΗΠΑ υπάρχουν 8 εκατ. κενές θέσεις εργασίας, ένας αριθμός άνευ προηγουμένου, ενώ και στη Βρετανία, οι παμπ και η εστίαση δυσκολεύονται να βρουν εργαζόμενους. Στην Αυστραλία, οι κενές θέσεις έχουν ξεπεράσει τα επίπεδα προ πανδημίας κατά 40%, ενώ η ίδια εικόνα αρχίζει να παρατηρείται και στην Ευρώπη, καθώς η μια χώρα μετά την άλλη βγαίνει σταδιακά από το lockdown.
Στις ΗΠΑ, ο αριθμός των ατόμων που εργάζονται σε παμπ, μπαρ, εστιατόρια και καφετέριες μειώθηκε κατά 42.000 τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με το Business Insider που επικαλείται τα τελευταία στοιχεία του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ (BLS) που δείχνει ότι η φιλοξενία κατέγραψε τη μεγαλύτερη πτώση της απασχόλησης σε σχέση με άλλες βιομηχανίες όπως η λιανική πώληση, η υγειονομική περίθαλψη και η μεταποίηση.
“Η Delta φαίνεται να είναι ο συντριπτικός παράγοντας που επηρεάζει την αγορά εργασίας αυτή τη στιγμή”, δήλωσε ο Daniel Zhao, ανώτερος οικονομολόγος στο Glassdoor.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι, όλο τον Αύγουστο του 2021, 5,6 εκατομμύρια άνθρωποι δήλωσαν ότι δεν ήταν σε θέση να εργαστούν για λόγους που σχετίζονται με την πανδημία. Πέρυσι, το ένα τρίτο των πρώην εργαζομένων φιλοξενίας δήλωσε σε έρευνα της Joblist ότι δεν σχεδίαζαν να επιστρέψουν στη βιομηχανία επειδή ήθελαν διαφορετικό εργασιακό περιβάλλον, υψηλότερες αμοιβές, καλύτερα οφέλη, περισσότερη ευελιξία και εξ αποστάσεως εργασία.
Εν τω μεταξύ, οι ιδιοκτήτες εστιατορίων διαμαρτύρονται για το πώς δυσκολεύονται να βρουν αρκετό προσωπικό. Οι ιδιοκτήτες του Cafe Elk Grove στην Καλιφόρνια δήλωσαν στο Business Insider ότι ορισμένοι υποψήφιοι για δουλειά δεν εμφανίζονταν καν σε συνεντεύξεις εργασίας ή δέχονταν δουλειές χωρίς να κάνουν τον κόπο να εμφανιστούν στην πρώτη τους βάρδια.
Ο David Moore, ο ιδρυτής του Pied à Terre, εστιατόριο με αστέρι Michelin στο Λονδίνο, δήλωσε ότι αποφάσισε να σταματήσει το μεσημεριανό μενού του εστιατορίου για να “συντηρήσει” το εξαντλημένο εργατικό δυναμικό του.
“Αν τους σπρώξω μέχρι θανάτου, σε δύο εβδομάδες, δεν θα έχω εστιατόριο”, είπε στο BBC.
Ο κ. Moore είναι ο τελευταίος από πολλούς ιδιοκτήτες επιχειρήσεων στον τομέα της φιλοξενίας που εγείρει ανησυχίες σχετικά με τις ελλείψεις προσωπικού.
«Παλεύεις με όλα όσα είχαμε να αντιμετωπίσουμε με τον Covid, και μετά επιστρέφεις και παίρνεις άλλη μια κλωτσιά στα δόντια», είπε ο κ. Moore.
Καθώς η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου αναδύεται από τις επιπτώσεις της πανδημίας, αρκετές βιομηχανίες έχουν αναφέρει έλλειψη προσωπικού, με τις κενές θέσεις εργασίας στο ΗΒ να φτάνουν στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2020.
Ο τομέας της φιλοξενίας έχει πληγεί παραπάνω από ότι οι περισσότεροι, καθώς έπρεπε να σταματήσει τις συναλλαγές κατά τη διάρκεια lockdown και να λειτουργεί υπό αυστηρούς περιορισμούς.
Αυτό οδήγησε στην τοποθέτηση πολλών υπαλλήλων σε αναστολή εργασίας, γεγονός που οδήγησε ορισμένους να εγκαταλείψουν το επάγγελμα. Ο οργανισμός της Βρετανίας UK Hospitality δήλωσε ότι οι σερβιτόροι και οι σεφ έχουν ιδιαίτερη ζήτηση.
Ο εστιάτορας κ. Moore είπε ότι 800 άτομα υπέβαλαν αίτηση για ρόλο ρεσεψιονίστ τον Νοέμβριο του 2020, αλλά έλαβε μόλις επτά απαντήσεις όταν επανέλαβε την αγγελία για τον ρόλο αυτό πριν από τρεις εβδομάδες και κανείς δεν εμφανίστηκε στη συνέντευξη.
Ορισμένοι αντιμετωπίζουν την έλλειψη εργαζομένων ως θετική εξέλιξη, που αποδεικνύει ότι το ανθρώπινο δυναμικό δεν μπορεί να αντικατασταθεί ακόμη από μηχανές, ενώ παράλληλα εξαναγκάζει τους εργοδότες στην αύξηση των παροχών προς τους υπαλλήλους τους.
Παραδείγματος χάριν, τα McDonald’s στις ΗΠΑ αυξάνουν τους μισθούς, ενώ οι παμπ της Αγγλίας δεν επιμένουν τόσο στην… πιστοποίηση των εργαζομένων τους. Δεν λείπουν, μάλιστα, και οι εταιρείες που πληρώνουν τους υποψήφιους για να εμφανιστούν για συνέντευξη.
Οι μισθοί στην Αμερική έχουν σημειώσει αύξηση της τάξης του 3%. Και όλα αυτά ακούγονται, ομολογουμένως, υπέροχα.
Στον αντίποδα, δεν λείπουν οι προειδοποιήσεις για αύξηση του πληθωρισμού και μετακύλιση της έλλειψης εργαζομένων σε ολόκληρη την οικονομία – με άλλα λόγια, για μείωση της παραγωγής, που θα μπορούσε να πάρει διαστάσεις ντόμινο συμπαρασύροντας πολλαπλούς κλάδους. Και φυσικά, οι επιχειρήσεις που έχουν ήδη πληγεί από την πανδημία, ενδέχεται να μην αντέξουν άλλο ένα χτύπημα.
Στον ανεπτυγμένο κόσμο, η μείωση των εργαζόμενων σε σχέση με την περίοδο πριν την πανδημία αγγίζει μέχρι και σήμερα τα 30 εκατ. άτομα.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί, λοιπόν, αυτή η απροσδόκητη κρίση;
Ο Economist καταρρίπτει τη λύση της περικοπής των επιδομάτων ειδικού σκοπού, τονίζοντας ότι παρά την επιμονή του επιχειρηματικού κόσμου, τίποτα δεν αποδεικνύει ότι μια τέτοια κίνηση – που θα έσπρωχνε τεράστιες μερίδες των πληθυσμών στην ανέχεια – θα αποτελούσε και επαρκή αντιμετώπιση του προβλήματος, με τους ειδικούς να διαφωνούν κάθετα με μια τέτοια εξέλιξη.
Για παράδειγμα, η Αυστραλία διέκοψε το πρόγραμμα επιδομάτων της ήδη από τον Μάρτιο – όμως η έλλειψη εργαζομένων, αντί να αντιμετωπιστεί, επιδεινώθηκε περαιτέρω.
Δεδομένης, λοιπόν, της αβεβαιότητας, ο Economist θεωρεί ότι το πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι η ανακατεύθυνσή της οικονομικής ενίσχυσης των πολιτών , από την αναπλήρωση των χαμένων μισθών στην καταβολή επιδομάτων σε όσους επιστρέφουν σε θέσεις πλήρους απασχόλησης. Υπάρχουν μάλιστα στοιχεία από την Αριζόνα, την πολιτεία των ΗΠΑ που κατέβαλε $2.000 ανά εργαζόμενο για αυτό το σκοπό, που δείχνουν ότι κινήσεις τέτοιου είδους όντως φέρνουν αποτέλεσμα.
Και είναι προφανές ότι όσοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων επιλέξουν να προχωρήσουν σε αύξηση των παροχών τους, θα είναι σε ευνοϊκή θέση στην αναζήτηση εργατικού δυναμικού σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους.
Ίσως αν το καλοκοιτάξουμε να είναι μια ευκαιρία για τους επαγγελματίες σερβιτόρους/ sommelier στην χώρα μας να αναβαθμιστούνε μισθολογικά. Στο payscale των ΗΠΑ ένας μέσος μισθός ενός sommelier είναι 51.000$ κάτι που απέχει παρασάγγας από τις αποδοχές αντίστοιχης θέσης στην χώρα μας. Αυτός είναι ένας μισθός ενός introductory (level 1) sommelier, ενώ ένας Certified Sommelier, ή level 2 sommelier έχει ετήσιες απολαβές 60.000-70.000$.
