Η μάντρα της Τζιεραμίδας στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Μαχαιρά: Αναδιαμορφώθηκε από το Τμήμα Δασών το 2015 στα πλαίσια της πολιτικής του Τμήματος για ανάδειξη της πολιτιστική μας κληρονομίας στα δάση της Κύπρου.
Η μάντρα της Τζιεραμίδας είναι μια λιτή ξερολιθική κατασκευή που πιθανολογείται ότι εγκαταλείφθηκε γύρω στο 1950 και αποτελεί μάρτυρα της ζωής του βοσκού και της δραστηριότητας του μέσα στο δάσος. Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της παραπέμπει στη χρήση της Μάντρας για άρμεγμα των κοπαδιών της περιοχής. Οι ξερολιθικές κατασκευές έχουν μεγάλη πολιτιστική αλλά και περιβαλλοντική αξία γιατί βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη φυτών και ζώων.
Η πρώτη αυλή διαθέτει μικρό χώρο, ο οποίος ονομαζόταν ριφομάντρι, στον οποίο φυλάσσονταν τα μικρά κατσίκια (ερίφια) μέχρι να τελειώσει το άρμεγμα. Στο δεύτερο χώρο υπάρχει στέγαστρο (το στιάδι), στο οποίο τοποθετούνταν διάφορα χρήσιμα σκεύη του βοσκού όπως η βούρκα. Το εσωτερικό της μάντρας ήταν πλακόστρωτο, πιθανότατα για να αποφεύγεται η δημιουργία σκόνης που θα μόλυνε το γάλα.
Οι ορεινές μάντρες, κατασκευάζονταν με ξερολιθιές, δηλαδή με πέτρες στοιβαγμένες η μία πάνω στην άλλη και όταν έφθαναν σε κάποιο ύψος τοποθετούσαν και βάτους ή παλλούρες, που σκοπό είχαν να εμποδίσουν σκυλιά και αλεπούδες να εισέρχονται στην μάντρα.
Εσωτερικά ήταν χωρισμένες σε 3 μέρη ή 3 μαντριά. Στο πιο μεγάλο, τα μαντρισμένα ζώα, τρέφονταν με σανό ή και δημητριακά και συναντούσαν τα μικρά τους για να τα ταΐσουν, που καθ’ όλη την διάρκεια της μέρας ήταν κλεισμένα στο μικρότερο μαντρί. Στο 3 μαντρί, έβαζαν τα ζώα εκείνα που θα άρμεγαν….
