Όταν ιδρύθηκε το 1953, οι ρίζες της προϋπήρχαν, αφού το 1796 ιδρύθηκε και λειτούργησε η περίφημη Ελληνική Σχολή Ομόδους. Πρώτος διδάσκαλος υπήρξε ο ίδιος ο ηγούμενος της Μονής Τιμίου Σταυρού, Οικονόμος Δοσίθεος. Η σχολή άκμασε στα σκοτεινά και δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τον Ιούλιο του 1821, όμως, όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση, ο οικονόμος Δοσίθεος καρατομήθηκε (αποκεφαλίστηκε) μαζί με τους άλλους αρχιερείς της Κύπρου από τους Τούρκους. Τότε άρχισε και η παρακμή της Μονής, με αποτέλεσμα η Σχολή να αναγκαστεί να διακόψει τη λειτουργία της.
Στη συνέχεια, την Ελληνική Σχολή διαδέχτηκαν οι σχολές του Αρρεναγωγείου και Παρθεναγωγείου γύρω στο 1880. Το 1907 ιδρύθηκε και πάλι η Ελληνική Σχολή, η οποία διέκοψε τη λειτουργία της για οικονομικούς λόγους, αλλά επαναλειτούργησε κατά τη σχολική χρονιά 1916 – 1917.
Από τότε και μέχρι το 1952 το Όμοδος παρέμεινε χωρίς σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης. Ο τότε μητροπολίτης Πάφου Φώτιος, λοιπόν, συνέβαλε στην ίδρυση του Γυμνασίου Ομόδους, το οποίο άρχισε τη λειτουργία του με το όνομα «Ελληνικό Γυμνάσιο Ομόδους», αρχικά με τρεις τάξεις και στεγαζόταν στα κελιά του μοναστηριού.
Η έναρξη, όμως, του Απελευθερωτικού Αγώνα 1955 – 1959 εναντίον των Άγγλων δυσκόλεψε το έργο της Σχολικής Εφορείας, επειδή οι Άγγλοι διψούσαν για εκδίκηση, λόγω του εντοπισμού κρησφυγέτου στο Όμοδος και τη σύλληψη ανταρτών που βρίσκονταν σε αυτό. Ακόμη, η αγγλική Κυβέρνηση αποφάσισε να μην πληρώνει το διδακτικό προσωπικό των σχολείων, γιατί δεν διέθετε χρήματα για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Οι Ομοδίτες, τότε, μετέφεραν και στέγασαν τη σχολή στη μητροπολιτική κατοικία και πλήρωναν το διδακτικό προσωπικό από δωρεές της εκκλησίας και από εράνους. Με αυτόν τον τρόπο, το Γυμνάσιο Ομόδους κατάφερνε να συνεχίζει τη λειτουργία του παρά τα πολλαπλά προβλήματα. Με τη λήξη του Απελευθερωτικού Αγώνα το 1959, άρχισε η ανέγερση του νέου κτηρίου με τη βοήθεια της κυπριακής Κυβέρνησης και του υπουργείου Παιδείας. Το 1964 το Γυμνάσιο Ομόδους ολοκληρώθηκε πια σε εξατάξιο σχολείο που λειτούργησε έτσι μέχρι τη σχολική χρονιά 2018 – 2019.
Αναντίρρητα, οι σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες προς όφελος των μαθητών και μαθητριών Ομόδους και των γύρω χωριών αναβάθμισαν το Γυμνάσιο Ομόδους κατά τη σχολική χρονιά 2019 – 2020, τόσο σε κτηριακές και υλικοτεχνικές υποδομές, όσο και με τη δημιουργία νέων τμημάτων. Με εισηγήσεις και αιτήματα των τοπικών φορέων και της σχολικής κοινότητας του Γυμνασίου, αλλά και μεγάλου αριθμού επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, το υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας προχώρησε, τον Σεπτέμβρη του 2019, στην εισαγωγή δύο νέων Κλάδων Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στη Σχολή Ομόδους, της «Αμπελουργίας – Οινοποιίας» και της «Γαλακτοκομίας – Τυροκομίας» Τα νεοσύστατα τμήματα δέχονται μαθητές και μαθήτριες από όλη την Κύπρο. Ως εκ τούτου, το Γυμνάσιο Ομόδους έχει μετονομαστεί σε Σχολή Ομόδους (Γυμνάσιο – Λύκειο – Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση).
H Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΜΤΕΕ) έρχεται να καλύψει το κενό της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού αμπελουργίας και οινοποιίας. Μέσα σε ένα περιβάλλον, όπου υπάρχουν αμπελώνες και οινοποιεία, ενώ παράλληλα αυξάνεται όλο και περισσότερο η ζήτηση Κυπριακών Οίνων Ανώτερης Ποιότητας, οι απόφοιτοι της ειδικότητας Αμπελουργίας και Οινοποιίας θα έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν στην τοπική βιομηχανία ανταποκρινόμενοι στις σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογίες, καθώς και στις απαιτήσεις της αγοράς. Η νέα αυτή ειδικότητα, που λειτουργεί προς το παρόν μόνο στην Τεχνική Σχολή Ομόδους, είναι πρωτοποριακή, αφού όλα τα εργαστηριακά μαθήματα διεξάγονται στους αμπελώνες και στα οινοποιεία της περιοχής. Το εν λόγω νεοσύστατο πρόγραμμα εκπαίδευσης αρχικά έχει ως στόχο να προετοιμάσει τους μαθητές σε βασικές αρχές του επαγγέλματος και ακολούθως, κατά τη διάρκεια του δεύτερου και τρίτου έτους, το πρόγραμμα θα επικεντρωθεί στην εξειδίκευση στους τομείς της αμπελουργίας και της οινοποιίας. Η ειδικότητα είναι σχεδιασμένη να προετοιμάζει τους μαθητές για άμεση εργοδότηση ή εισαγωγή τους σε ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και της Κύπρου. Ο νέος αυτός κλάδος μπορεί να μετρά μόλις ένα τετράμηνο ζωής, ωστόσο τα πρώτα κρασιά των νεαρών αμπελουργών-οινοποιών βρίσκονται ήδη στα βαρέλια για παλαίωση.
Τα μαθήματα του κλάδου
Οι μαθητές του κλάδου παρακολουθούν τα εξής μαθήματα κοινού κορμού:
Θρησκευτικά, Νέα Ελληνικά, Ιστορία, Φυσική Αγωγή, Μουσική, Μαθηματικά, Χημεία, Αγγλικά και Βιολογία. Παράλληλα, στα τρία έτη φοίτησής τους στον κλάδο παρακολουθούν τα εξής μαθήματα ειδικότητας: Αμπελογραφία, Εδαφολογία, Δενδροκομία, Φυτοπροστασία, Περιβάλλον και Γεωργία – Βιολογική καλλιέργεια Αμπέλου, Εργαστήρια Αμπελουργίας, Οινολογία, Εισαγωγή στις Επιστήμες Οίνων και Ποτών, Ποιοτικός και Οργανοληπτικός Έλεγχος Οινικών Προϊόντων, Υγιεινή και Ασφάλεια Οινοποιείου, Μηχανολογικός Εξοπλισμός Οινοποιείου, Εργαστήρια Αμπελουργίας-Οινολογίας. Τα Τεχνολογικά και Εργαστηριακά μαθήματα της Ειδικότητας πραγματοποιούνται στους τοπικούς Αμπελώνες και Οινοποιεία, καθώς επίσης και η Πρακτική Εξάσκηση στο τέλος του Α΄ και Β΄ έτους φοίτησης. Οι απόφοιτοι της ειδικότητας Αμπελουργίας-Οινοποιίας για σκοπούς απόλυσης πρέπει να παρακαθίσουν τρία εξεταζόμενα μαθήματα Γενικής Παιδείας και δύο Τεχνολογικά μαθήματα της Ειδικότητας.
Ευκαιρίες εργοδότησης
Οι απόφοιτοι της ειδικότητας Αμπελουργίας-Οινολογίας θα έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν σε: Οινοποιεία, Αμπελώνες, Οινολογικά Εργαστήρια, Σημεία Εμπορίας Αμπελοοινικών Προϊόντων, Ερευνητικά Κέντρα Αμπέλου και σε χώρες της ΕΕ και αλλού. Οι συναφείς κλάδοι Τριτοβάθμιας Δημόσιας Εκπαίδευσης είναι οι εξής: Επιστήμη Οίνου, Αμπέλου και Ποτών (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Αιγάλεω), Γεωπονικών Επιστημών (ΤΕΠΑΚ), Επιστήμη Φυτικής Παραγωγής (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας), Επιστήμη Φυτικής Παραγωγής (Μεσολόγγι – Πανεπιστήμιο Πατρών), Γεωπονίας (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Γεωπονίας (Θεσσαλονίκη – Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος), Γεωπονίας (Καλαμάτα – Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), Γεωπονίας (Φλώρινα – Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), Γεωπονίας (Άρτα – Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Γεωπονίας (Ηράκλειο – Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο).
Η χαρά του τρύγου
Πρωί πρωί, στις 24/9/2019, τα παιδιά μετέβησαν στο αμπέλι και έκαναν δειγματοληπτικό έλεγχο των σακχάρων του σταφυλιού με το ρεφρακτόμετρο με ένδειξη 13 (Μπoμέ). Αφού βεβαιώθηκαν, μάζεψαν διακόσια δώδεκα κιλά σταφύλια από τρεις παραδοσιακές κυπριακές ποικιλίες- Όφθαλμο, Μαραθεύτικο και ντόπιο Μαύρο. Με τη χρήση του εξοπλισμού του oινοποιείου διαχώρισαν τις ρόγες από τις κάρες και έκαναν σύνθλιψη των ρογών για καλύτερης ποιότητας γλεύκου. Η τελική περιεκτικότητα σακχάρου στη σταφυλόμαζα ήταν δεκατέσσερα. Έγινε θείωση και αφέθηκε να γίνει η ζύμωση. Είχαν πολύ υγιή σταφύλια και γι’ αυτό τα παιδιά ήταν σίγουρα για την ποιότητα του κρασιού που θα παραγόταν.
Το τμήμα Αμπελουργίας – Οινοποιίας της Σχολής Ομόδους προκήρυξε Μαθητικό Διαγωνισμό για τη δημιουργία / φιλοτέχνηση Ετικέτας Οίνου/Κρασιού και Ζιβανίας για επικόλληση σε μπουκάλες που έληξε στις 15 Νοεμβρίου 2019.
Μετά από εννιά ημέρες το «Μπoμέ» του κρασιού κατέβηκε στο 0,3. Πολύ ικανοποιητικό αποτέλεσμα, γιατί οι ζυμομύκητες δούλεψαν όπως αναμένετο. Τα παιδιά έκαναν τον διαχωρισμό των στέμφυλων από το κρασί και τα ετοίμασαν για απόσταξη. Αφού αποστείρωσαν τη δεξαμενή τους, μετάγγισαν πίσω το κρασί από ψηλά για να οξυγονωθεί, παρατείνοντας έτσι τη ζωή των ζυμομυκήτων. Ως εκ τούτου, το άφησαν πλέον να συνεχίσει τη ζύμωση μέχρι να μηδενιστούν τα σάκχαρα, αφού επρόκειτο για ξηρό κρασί.
Στις 8/10/2019 έκαναν τις τελικές μετρήσεις του «Μπωμέ» και βεβαιώθηκαν ότι η ζύμωση είχε ολοκληρωθεί φυσιολογικά. κατέληξαν να έχουν 13% αλκοόλη.
Μικροί αλχημιστές
Στις 9/10/2019 τα στέμφυλα του κρασιού τα μετέφεραν στον αποστακτήρα και με την καθοδήγηση του καθηγητή τους και των ιδιοκτητών του oινοποιείου «έστησαν το καζάνι». Είδαν τα διάφορα μέρη του παραδοσιακού αποστακτήρα και έμαθαν τη λειτουργία του κάθε ενός ξεχωριστά. Ακόμη, ο κ. Ηρόδοτος, ιδρυτής του oινοποιείου «Λινός» και ένας από τους ιδιοκτήτες του oινοποιείου, τους ανέφερε στην κυπριακή διάλεκτο τα ονόματα των διαφόρων μερών. Ιδιαίτερη εντύπωση τους έκανε ο «Λουλάς», η σωλήνα δηλαδή που βυθισμένη μέσα στο ψυγείο προκαλεί υγροποίηση του οινοπνεύματος. Μέτρησαν με το γραδόμετρο και βρήκαν ότι η πρώτη τους αλκοόλη ήταν 98%. Θεώρησαν ότι ήταν πολύ δυνατή, και ότι θα χρειαζόταν επεξεργασία την επόμενη φορά. Πρώτο φιλτράρισμα με φίλτρο «Γης Διατόμου» στις 15/10/2019. Με αντλία μετάγγισαν το κρασί μέσω του πιο πάνω φίλτρου σε αποστειρωμένη ισοθερμική δεξαμενή. Το φίλτρο αποστειρώνεται συνήθως με θειώδες και νερό στους 35°. Ο υπόλοιπος εξοπλισμός καθώς και το φίλτρο στο τέλος της διαδικασίας ξανααποστειρώνεται με κιτρικό οξύ.
Η παλέτα των οινοκαλλιτεχνών
Έγινε «κολλάρισμα» του κόκκινου κρασιού με ζελατίνη και μεταφέρθηκε σε δεξαμενή ψυγείο στις 23/10/2019. Σε εικοσιτέσσερις ώρες προστέθηκε πεντονίτης διαλυμένος και ακολούθησε πλέον η σταθεροποίησή του.
Επίσης, με πεντονίτη δούλεψαν το λευκό τους κρασί και το ετοίμασαν για σταθεροποίηση. Χρησιμοποίησαν 20-25 γρ. ζελατίνη ανά εκατό λίτρα κρασιού και περίπου 50γρ. πεντονίτη ανά εκατό λίτρα κρασιού.
Επισημαίνεται ότι το τμήμα Αμπελουργίας-Οινοποιίας διατήρησε και συνεχίζει να διατηρεί μία συνεχή, άψογη και αδιάρρηκτη συνεργασία με όλα τα τοπικά οινοποιεία κατά τη διάρκεια της φετινής σχολικής χρονιάς.
Από Διεύθυνση και προσωπικό Σχολής Ομόδους
Κύρια φωτο:cyprusalive
