Τι σημαίνει όταν ένα κρασί λέγεται ότι έχει “πόδια” ή κάποιος αναφέρεται σε “δάκρυα του κρασιού”; Τα πόδια του κρασιού ή τα δάκρυα του κρασιού είναι τα σταγονίδια που πέφτουν κυκλικά στην επιφάνεια ενός ποτηριού ή άλλου αλκοολούχου ποτού. Οι σταγόνες σχηματίζονται συνεχώς και πέφτουν σαν ρυάκια πίσω στο υγρό.
Αν στροβιλίσετε ένα ποτήρι κρασιού και το κοιτάξετε μετά, καθώς το κρασί κατακάθεται, μπορεί να παρατηρήσετε ημιδιαφανείς λωρίδες κρασιού να κολλάνε στο μπολ του ποτηριού. Αυτά είναι «πόδια», που μερικές φορές αναφέρονται και ως «δάκρυα».
Αιτία των ποδιών κρασιού
Ενώ ορισμένοι πιστεύουν ότι τα πόδια του κρασιού σχετίζονται με την ποιότητα, τη γλυκύτητα του κρασιού, αυτό είναι κάτι που δεν συμβαίνει, στην πραγματικότητα, το μόνο που είναι γεγονός είναι ότι είναι ενδεικτικά της αλκοολικής περιεκτικότητας του κρασιού και προκαλούνται από την αλληλεπίδραση μεταξύ πρόσφυσης, εξάτμισης και επιφανειακής τάσης του ύδατος και του οινοπνεύματος.
Το σχήμα, η ταχύτητα και ο όγκος των ποδιών επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες, όπως η ζάχαρη και το αλκοόλ αλλά και την θερμοκρασία (τόσο του κρασιού όσο και του αέρα). την υγρασία, το σχήμα του ποτηριού και άλλα. Όλα τα κρασιά έχουν αλκοόλ, επομένως όλα τα κρασιά έχουν διαφορετικούς βαθμούς ποδιών.
Πώς λειτουργούν τα πόδια του κρασιού
Η “τριχοειδής δράση” (Capillary action), τραβάει μια μικρή ποσότητα κρασιού μέχρι την επιφάνεια του ποτηριού. Τόσο το αλκοόλ όσο και το νερό εξατμίζονται, αλλά το αλκοόλ έχει υψηλότερη τάση ατμών και εξατμίζεται ταχύτερα, δημιουργώντας μια περιοχή υγρού που έχει χαμηλότερη συγκέντρωση αλκοόλ από ό, τι το υπόλοιπο κρασί. Το αλκοόλ έχει χαμηλότερη επιφανειακή τάση από το νερό, οπότε η μείωση της συγκέντρωσης αλκοόλ αυξάνει την επιφανειακή τάση του υγρού. Τα μόρια νερού είναι συνεκτικά και κολλούν μεταξύ τους, σχηματίζοντας σταγονίδια που τελικά γίνονται αρκετά βαριά για να πέσουν πίσω στο υγρό σχηματίζοντας ρυάκια.
Ιστορία της επεξήγησης των ποδιών κρασιού
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται Effect Marangoni ή Gibbs-Marangoni, από τις έρευνες του Carlo Marangoni σχετικά με το φαινόμενο στη δεκαετία του 1870. Ωστόσο, ο James Thomson όρισε το φαινόμενο το 1855, ως “ορισμένες περίεργες κινήσεις παρατηρήσιμες στις επιφάνειες του κρασιού και άλλων αλκοολούχων ποτών”.
Δοκιμάστε το οι ίδιοι
Το φαινόμενο Marangoni γενικότερα αναφέρεται στη ροή του υγρού που προκαλείται από τις διαβαθμίσεις της επιφανειακής τάσης. Μπορείτε να δείτε αυτό το αποτέλεσμα εάν απλώσετε μια λεπτή μεμβράνη νερού πάνω σε μια ομαλή επιφάνεια και προσθέσετε μια σταγόνα αλκοόλ στο κέντρο. Το υγρό θα απομακρυνθεί όταν πέσει πάνω αλκοόλ.
Περιστρέψτε ένα ποτήρι κρασί ή αλκοολούχο ποτό και παρατηρήστε τα πόδια του κρασιού ή τα δάκρυα του κρασιού στο ποτήρι. Αν καλύψετε το ποτήρι και το στροβιλίζετε, τα πόδια του κρασιού τελικά θα σταματήσουν να σχηματίζονται, επειδή το αλκοόλ δεν θα είναι δυνατό να εξατμιστεί.
