Η κυπριακή γαστρονομία χαρακτηρίζεται από πλούσια συλλογή παρασκευασμάτων φτιαγμένων από αλεύρι (ζυμάρι). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από την αρχαιότητα το σιτάρι και το κριθάρι αποτελούσαν κύρια γεωργικά και εξαγωγικά προϊόντα της Κύπρου.
Οι Κύπριοι, ουσιαστικά αγροτικός λαός που ζούσε από τη γεωργία, αναγνωρίζοντας τη θρεπτική αξία του σιταριού, προσάρμοσε τις διατροφικές του συνήθειες και ανάγκες προς αξιοποίησή του. Καθιέρωσε το σιτάρι μαζί με τα παράγωγά του, ως τα πιο βασικά στοιχεία της καθημερινής διατροφής. Τα προϊόντα αυτά ήταν απαραίτητα για την επιβίωση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις είχαν σημειολογικό χαρακτήρα και συνδέονταν με θρησκευτικές γιορτές, με κοινωνικές εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες της καθημερινότητας των Κυπρίων.
Χαρακτηριστικά προϊόντα είναι τα πιο κάτω:
Μακαρόνια της «σμίλας» ή σμιλωτά ή τρυπητά ή ροβανάτα:
Είναι παραδοσιακό χειροποίητο ζυμαρικό με τρύπα. Το όνομά τους προήλθε από το εργαλείο που χρησιμοποιείτο για την παρασκευή τους, δηλαδή η «σμίλα» από «σκλινίτζιν» (βλαστός από το φυτό είδους Juncus maritimus, βούρλο) γύρω από την οποία τύλιγαν το ζυμάρι το οποίο μετά την αφαίρεσή του δημιουργούσε μια τρύπα. Γι’ αυτό ονομάζονται και τρυπητά. Τα μακαρόνια της «σμίλας» ήταν εορταστικό φαγητό το οποίο παρασκευαζόταν και καταναλωνόταν κυρίως σε γάμους ή κατά τις Σήκωσες (Απόκριες) ή στο κυριακάτικο τραπέζι.Όταν προορίζονταν για ένα κοινωνικό γεγονός όπως έναν γάμο, παρα σκευάζονταν συλλογικά από τις γυναίκες του χωριού.
Μέθοδος παρασκευής:
Τα μακαρόνια της «σμίλας» παρασκευάζονται από σκέτο ζυμάρι αποτελούμενο από αλεύρι ή σιμιγδάλι και νερό. Σε κάποιες περιοχές στο ζυμάρι έβαζαν και λίγο λάδι ή βούτυρο από γάλα προβάτων. Το ζυμάρι μοιράζεται σε μικρά κομμάτια και καθένα από αυτά τυλίγεται γύρω από «σμίλα σκλινιτζιού» και πιέζεται με κυκλικές κινήσεις πάνωσε ένα σανίδι μέχρι να πάρει το σχήμα μακαρονιού και να γίνει λεπτό. Στη συνέχεια το «σκλινίτζιν» αφαιρείται και αφήνει μια τρύπα στη θέση του. Τα μακαρόνια τοποθετούνται συνήθως σε πανέρι («τσέστο» στην κυπριακή διάλεκτο) και αποξηραίνονται φυσικά ή καταναλώνονται ως φρέσκα ζυμαρικά.
Γαστρονομία:
Τα μακαρόνια της «σμίλας» παρασκευάζονται με τον παραδοσιακό τρόπο σήμερα και απαντώνται στο εμπόριο. Καταναλώνονται όπως όλα τα ζυμαρικά.
