Το γραφικό χωριό Σαλαμιού της επαρχίας Πάφου

H Σαλαμιού είναι χωριό της επαρχίας Πάφου στην Κύπρο και απέχει 37 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της ομώνυμης πόλης,56 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λεμεσού και 106 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Χτισμένη σε υψόμετρο 650 μέτρων και ανάμεσα στις κοιλάδες των ποταμών Διαρίζου και Ξερού(ή Ασπρόκρεμου), που της χάρισαν πλούσια και εύφορη γη, η Σαλαμιού περιβάλλεται από δάσος, ελιές, αμυγδαλιές και μεγάλους αμπελώνες, ενώ υπάγεται στα αμπελοχώρια της Κύπρου. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να χαλαρώσει σε ένα όμορφο φυσικό τοπίο, να γευτεί τα κρασιά της περιοχής και γνωρίσει τα αξιοθέατα του τόπου. Η Σαλαμιού αποτελεί ένα από τα μεγάλα παραδοσιακά χωριά της επαρχίας με 300 περίπου κατοίκους και αποτελείται από αναπαλαιωμένα σπίτια λαϊκής αρχιτεκτονικής και πολλά διατηρητέα οικοδομήματα.

Ένας οικισμός με ιστορία 4.000 ετών, η κοινότητα πιθανότατα πήρε το όνομά της από τη Σαλαμίνα, την αρχαία πόλη της Πάφου και όχι τη γνωστή Σαλαμίνα της επαρχίας Αμμοχώστου. Η τελευταία ιδρύθηκε στα μέσα του 11^ου αιώνα π.Χ., ενώ γραπτές αναφορές σε αρχαία πόλη Σαλαμίνα γίνονται ακόμα και 500 χρόνια πριν την ίδρυσή της, άρα κάνουν λόγο για τη σημερινή Σαλαμιού. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η κατάληξη «–ιού» είναι υποκοριστική, έχει συγκριτική έννοια και υποδηλώνει τη μικρή, υποδεικνύοντας έτσι ότι το όνομα του χωριού έχει ετυμολογική προέλευση στην Σαλαμίνα. Η αρχαία αυτή πόλη έφτασε στη μέγιστη ακμή της το 2^ο αιώνα μ.Χ. και σήμερα, υπάρχουν ακόμα κατάλοιπα της Εποχής του Χαλκού, καθώς η περιοχή αποτέλεσε διακομιστικό σταθμό του χαλκού από το Τρόοδος στο λιμάνι της Πάφου, που τότε ήταν η πρωτεύουσα της Κύπρου. Μάλιστα, η ύπαρξη τοπικού βασιλείου στην περιοχή της σημερινής Σαλαμιούς, εκτός από τις γραπτές πηγές σε αρχαία κείμενα, μπορεί να επιβεβαιωθεί και από μια πέτρινη στήλη με έναν γενειοφόρο τοξότη και κυπροσυλλαβική επιγραφή που βρέθηκε εδώ και μεταφέρθηκε στο Βρετανικό Μουσείο το 1874.

Η Σαλαμιού, το άλλοτε κεφαλοχώρι της ευρύτερης περιοχής, έχει πολλά να προσφέρει στον επισκέπτη της. Ακριβώς έξω από το χωριό υπάρχει ένα όμορφος εκδρομικός χώρος με τρία αιωνόβια κυπαρίσσια και θέα την κοιλάδα του Ξερού, ενώ μπαίνοντας στον οικισμό και περνώντας την ανακαινισμένη βρύση στην είσοδό του, η κεντρική εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Αγία Βαρβάρα. Ο ναός, κτίσμα του 20ού αιώνα που εγκαινιάστηκε το 1953, βρίσκεται στην όμορφη και ανακαινισμένη πλατεία του χωριού με τη «Γερόβρυση» και είναι ένας από τους μεγαλύτερους ναούς της υπαίθρου της Πάφου. Στην κοινότητα υπάρχουν επίσης και τα πετρόχτιστα ξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Γεωργίου. Σημαντικότερη ίσως εκκλησία στον οικισμό είναι η Μονή Παναγίας Σαλαμιώτισσας, από τα αρχικά κτίσματα της οποίας, σώζεται μόνο ο ναός της που χρονολογείται στο 16^ο αιώνα. «Ο κυπάρισσος», όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι, είναι ένα κυπαρίσσι 800 ετών που αποτελεί ακόμα ένα αξιοθέατο της κοινότητας και είναι δέντρο που αφιέρωσαν οι κάτοικοι στην Παναγία. Ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας του τόπου είναι και ο «Νεοφυτίδειος» κινηματογράφος, ένα θερινό σινεμά που δίνει μια ξεχωριστή νότα στη ζωή των ντόπιων και των ξένων. Ο κινηματογράφος που λειτουργούσε τη δεκαετία του 1960 και επαναλειτούργησε το 1993, φιλοξενεί κάθε καλοκαίρι, εκτός από ταινίες, και διάφορες εκδηλώσεις της κοινότητας και του Συνδέσμου Αποδήμων και Φίλων Σαλαμιούς.

Στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Σαλαμιούς, οι τουρίστες μπορούν να ενημερωθούν για τη χλωρίδα και τη πανίδα της περιοχής. Άλλωστε, η κοινότητα αποτελεί πέρασμα για τα μεταναστευτικά πουλιά που ταξιδεύουν από την Ευρώπη προς την Αφρική και αντίστροφα, κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του χειμώνα. Την ομορφιά της φύσης οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν και από το γραμμικό Mονοπάτι της Φύσης Μούττη της Σαλαμιούς, μια διαδρομή που διένυσαν οι Απόστολοι Παύλος, Βαρνάβας και Μάρκος αφού κήρυξαν στην περιοχή και ξεκίνησαν την πορεία τους προς την Πάφο.

Στο χωριό υπάρχει το τοπικό οινοποιείο, το οποίο επισκέπτονται πολλοί τουρίστες για να δοκιμάσουν τις εκλεκτές ποικιλίες του και να αγοράσουν τα 4 είδη κρασιών που παράγει (λευκό ξηρό, κόκκινο ξηρό, Cabernet Sauvignon και ροζέ). Στο οινοποιείο πραγματοποιείται ξενάγηση στα ελληνικά και στα αγγλικά, ενώ μετά προσφέρεται και δωρεάν δοκιμή κρασιού.

Για όσους θέλουν να παραμείνουν στην κοινότητα, υπάρχουν δωμάτια προς ενοικίαση, παραδοσιακοί πετρόχτιστοι ξενώνες και ένα παραδοσιακό αγροτουριστικό κατάλυμα, ενώ τα εστιατόρια και οι ταβέρνες προσφέρουν ντόπιους μεζέδες και σπιτικές συνταγές με υλικά που παράγονται από τους ίδιους.

Τον Οκτώβριο, στη Σαλαμιού διοργανώνεται το ομώνυμο φεστιβάλ παλουζέ με μεγάλη επιτυχία και μαζική προσέλευση κόσμου από τα γύρω χωριά και ολόκληρη την Κύπρο.