Το σοκ που υπέστη η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα από την πανδημία του κορονοϊού αποκάλυψε μια βασική αδυναμία της: οι περισσότερες εταιρείες γνωρίζουν καλά τους βασικούς προμηθευτές τους, όχι όμως και την αλυσίδα που βρίσκεται πίσω από κάθε προμηθευτή, με αποτέλεσμα να αιφνιδιάζονται από διακοπές προμηθειών και να δυσκολεύονται να βρουν εναλλακτικές λύσεις.
Όπως σημειώνεται σε άρθρο του World Economic Forum, αρκετοί είναι οι ειδικοί που επαναλαμβάνουν την ανάγκη να υπάρξει καλύτερη καταγραφή και παρακολούθηση σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα. Οι εταιρείες που πωλούν τελικά προϊόντα γνωρίζουν γενικά τα χρονοδιαγράμματα παραγωγής και αποστολής για τους άμεσους προμηθευτές, αλλά συνήθως δεν έχουν επαρκή γνώση των προμηθευτών που συνθέτουν ολόκληρη την αλυσίδα.
Η απόκτηση αυτής της «ορατότητας» θεωρείται κλειδί για τη βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και της ευελιξίας της εφοδιαστικής αλυσίδας κατά τη διάρκεια της κανονικής παραγωγής. Όταν, όμως, πλήττονται κρίσιμα τμήματα της αλυσίδας εφοδιασμού, αυτή η ορατότητα καθίσταται ζωτική για την κατανόηση του αντίκτυπου της διατάραξης στην υπόλοιπη αλυσίδα, ώστε να μπορούν να σχεδιαστούν και να αναληφθούν οι απαραίτητες δράσεις, όπως για παράδειγμα το άνοιγμα δρόμων προς εναλλακτικούς προμηθευτές.
Με το γενικό lockdown λόγω της πανδημίας, πολλοί προμηθευτές της αλυσίδας διακόπτουν προσωρινά την παραγωγή ενώ παράλληλα και οι μεταφορείς δεν μπορούν πλέον να μεταφέρουν αγαθά απρόσκοπτα, ιδίως διασυνοριακά.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Fiat Chrysler, που ανακοίνωσε στα μέσα Φεβρουαρίου ότι προσωρινά σταμάτησε την παραγωγή στο εργοστάσιο της στη Σερβία επειδή δεν μπορούσε να παραλάβει τα απαραίτητα εξαρτήματα από την Κίνα. Η Hyundai έκανε παρόμοια ανακοίνωση για τα εργοστάσια της στην Κορέα. Με τις πτήσεις να έχουν μειωθεί κατά 55% από την έναρξη της πανδημίας, μεγάλο μέρος των φορτίων δεν μπορεί να μεταφερθεί από χώρα σε χώρα, με την Κίνα να παίζει σημαντικό ρόλο στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Παρά την τωρινή αναταραχή, όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν κάποιο νέο πρόβλημα. Οι εταιρείες προσπαθούν να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που αφορούν στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλάοι προμηθευτές συνήθως δεν αποκαλύπτουν τις πληροφορίες αυτές.
Το World Economic Forum αναφέρει τέσσερις τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να βελτιστοποιηθεί η εφοδιαστική αλυσίδα ώστε να καθίσταται πιο ισχυρή σε τυχόν αναταράξεις.
1. Ψηφιοποίηση όλων των δεδομένων
Το εμπόριο είναι γνωστό ότι εξαρτάται από τις διαδικασίες που βασίζονται στο χαρτί, το “Bill of Craft” – ένα λεπτομερή κατάλογο του φορτίου ενός πλοίου, ειδοποιήσεις συμπληρωμένες στο χέρι, αντίγραφα των λιστών συσκευασίας από κάθε φορέα εφοδιαστικής αλυσίδας κλπ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτούνται από το νόμο φυσικά αντίγραφα χαρτιού. Ωστόσο, στο μεγαλύτερο μέρος τους, οι εταιρείες δεν έχουν ακόμη ψηφιοποιήσει τις διαδικασίες της αλυσίδας εφοδιασμού τους, επειδή μέχρι στιγμής θεωρούν ότι μια τέτοια διαδικασία είναι υπερβολικά ακριβή και μη ασφαλής.
Τα προστατευτικά μέτρα για το COVID-19 κατέστησαν σαφές, ωστόσο, ότι οι πράξεις που εξαρτώνται από φυσικά στοιχεία, όπως το χαρτί, μπορούν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα, όταν η φυσική παρουσία δεν είναι πιθανή.
Η ψηφιοποίηση, λοιπόν, δεν είναι απλώς ζήτημα κόστους αλλά κυρίως προβολής και διαχείρισης του κινδύνου της αλυσίδας εφοδιασμού. Για να περιοριστεί ο αντίκτυπος των σημείων αποτυχίας, είναι σημαντικό να διατίθενται δεδομένα σε ψηφιακά μέσα.
Στην τρέχουσα πανδημία COVID-19, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις με ισχυρή ψηφιακή υποδομή και νομικό πλαίσιο που επιτρέπει τέτοιες συναλλαγές, αντιμετωπίζουν τις διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού πολύ καλύτερα από εταιρείες και κυβερνήσεις που δεν έχουν αναπτύξει τέτοια συστήματα.
2. Εξασφαλίστε το απόρρητο των δεδομένων για τους προμηθευτές
Ο λόγος για τον οποίο οι προμηθευτές δεν θέλουν να αποκαλύψουν πληροφορίες στους τελικούς πελάτες, ακόμα και αν είναι εύκολο γι ‘αυτούς, είναι ότι φοβούνται να χάσουν εμπορικά πλεονεκτήματα εάν οι πελάτες τους γνωρίζουν ακόμη περισσότερο τις λειτουργίες τους, όπως πχ την τιμολόγηση και την προμήθεια.
Οι περισσότερες ψηφιακές επικοινωνίες στην αλυσίδα εφοδιασμού συμβαίνουν μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστικών φύλλων ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων (EDI) και Excel. Όταν μεταβιβάζεται μόνο μεταξύ δύο μερών της αλυσίδας εφοδιασμού, το απόρρητο των δεδομένων είναι εύκολο να ελεγχθεί και δεν αποτελεί πρόβλημα.
Όταν τα δεδομένα σε αυτές τις ανακοινώσεις πρέπει να διανεμηθούν σε περισσότερα μέρη, ωστόσο, τα παραδοσιακά συστήματα αλυσίδας εφοδιασμού, τα οποία είναι συγκεντρωμένα, δεν μπορούν να παρέχουν ανεξάρτητους ελέγχους πρόσβασης σε κάθε μεμονωμένο μέρος. Ένα αποκεντρωμένο σύστημα που ανήκει, ωστόσο, σε έναν μεγάλο αγοραστή είναι ο καλύτερος τρόπος να δοθεί στους προμηθευτές η ιδιωτικότητα που χρειάζονται και στους αγοραστές η ορατότητα της διαδικασίας που θέλουν.
Ένα blockchain με ιδιωτικά ή δημόσια δικαιώματα πληροί αυτά τα κριτήρια. Εφόσον δημιουργηθεί σωστά, οι προμηθευτές μπορούν να ελέγξουν τα δικαιώματα κοινής χρήσης δεδομένων απευθείας στον δικό τους κόμβο blockchain. Ταυτόχρονα, τα δεδομένα τους μπορούν να διανεμηθούν με ασφάλεια σε άλλους στο δίκτυο blockchain χωρίς να απαιτείται η ολοκλήρωση από σημείο σε σημείο που κάνουν κεντρικά τα συστήματα. Έτσι, θα μπορούσε να λυθεί ένα βασικό τεχνολογικό πρόβλημα για να εξασφαλίσουμε τη συμμετοχή των προμηθευτών στις πρωτοβουλίες προβολής της αλυσίδας εφοδιασμού.
3. Να δοθεί κίνητρο στους προμηθευτές να μοιράζονται τα δεδομένα τους
Οι αγοραστές που εκτιμούν ιδιαίτερα τα δεδομένα μπορεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο να πληρώσουν τους προμηθευτές τους για την παροχή πρόσβασης σε αυτά τα δεδομένα, εκτός από τα φυσικά αγαθά που προμηθεύουν. Μια πιο οικονομική και αποδοτική μέθοδος είναι η εισαγωγή προγραμμάτων χρηματοδότησης της αλυσίδας εφοδιασμού που προσφέρουν τα ανταγωνιστικά επιτόκια του αγοραστή.
Πολλοί αγοραστές προσφέρουν ήδη τέτοια προγράμματα στους άμεσους προμηθευτές (προμηθευτές πρώτης κατηγορίας). Ωστόσο, η έλλειψη ορατότητας είναι ένα πρόβλημα που προέρχεται από άλλους προμηθευτές της δεύτερης κατηγορίας (προμηθευτές των προμηθευτών). Η χρηματοδότηση πρέπει να φτάσει και σε αυτούς τους προμηθευτές. Το Blockchain είναι η ιδανική τεχνολογία για να εξασφαλιστεί ότι τα δεδομένα σχετικά με την απόδοση και τον κίνδυνο, τα οποία στηρίζουν όλες τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές της αλυσίδας εφοδιασμού, μπορούν να μοιραστούν με αυθεντικό τρόπο με τους χρηματοδότες και τα άλλα μέρη μιας συναλλαγής, ακόμη και όταν δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ τους.
Χρησιμοποιώντας το blockchain, οι αγοραστές μπορούν, για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουν δεσμεύσεις πληρωμών στο blockchain ως εναλλακτικές λύσεις σε μια πιστωτική επιστολή, να πληρώσουν προμηθευτές αργότερα, να μειώσουν το κόστος των πωληθέντων αγαθών και να προστατευθούν από την πτώχευση του προμηθευτή. Οι προμηθευτές με τη σειρά τους αναγνωρίζουν τα έσοδα νωρίτερα και αντικαθιστούν τις τρέχουσες συμφωνίες χρηματοδότησης της αλυσίδας εφοδιασμού με πολύ ευνοϊκότερους όρους χρηματοδότησης. Αυτά τα οφέλη πολλαπλασιάζονται καθώς αυξάνεται το δίκτυο. Το αποτέλεσμα είναι ένα οικοσύστημα χρηματοδότησης που κάνει την ανταλλαγή δεδομένων να καλύπτει μόνη της το κόστος.
4. Ξεκινήστε νωρίς – μην υποθέσετε ότι οι τρέχουσες αναταραχές δε θα συμβούν ξανά
Οι πρωτοβουλίες της αλυσίδας εφοδιασμού χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν. Η πιο αποτελεσματική κίνηση που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να εφαρμόσουμε προγράμματα χρηματοδότησης της αλυσίδας εφοδιασμού για να υποστηρίξουμε τους προμηθευτές σε συνθήκες οικονομικής στενότητας και να κάνουμε την αλυσίδα αξίας πιο αποδοτική από πλευράς κεφαλαίου. Εάν οι εταιρείες αρχίσουν να εγκαθιστούν την ανταλλαγή δεδομένων στις αλυσίδες εφοδιασμού τους ταυτόχρονα, θα είναι σε πολύ καλύτερη θέση να αντιμετωπίσουν ένα μελλοντικό σοκ.
