Το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου είναι η έδρα της Εκκλησία της Κύπρου, αποτελεί την κατοικία του Αρχιεπίσκοπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου.
Το μέγαρο ανεγέρθηκε δίπλα στο «Παλαιό Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο» είναι χτισμένο κατά τον 17ο αιώνα, υιοθετώντας τον νέο-Βυζαντινό αρχιτεκτονικό ρυθμό. Το ίδιο το Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο δεν είναι ανοιχτό στο κοινό.
Το 2015 η εφημερίδα «Πολίτης» αποκάλυψε πως στο κτίριο της Αρχιεπισκοπής υπάρχει πισίνα που φτιάχτηκε στη ταράτσα και σκεπάστηκε με κεραμίδι ώστε να μην είναι ορατή. «Εδώ και έναν περίπου χρόνο στο αρχιεπισκοπικό μέγαρο στη Λευκωσία διεξάγονταν οικοδομικές εργασίες που έδιναν την εικόνα ότι γίνονταν για την υποστήριξη του κτηρίου λόγω φυσιολογικής φθοράς. Ωστόσο, οι οικοδομικές εργασίες τελικά στο κτήριο δεν γίνονταν για υποστήριξη λόγω φθοράς, αλλά για την εγκατάσταση και λειτουργία πισίνας στην ταράτσα του» αναφέρει η εφημερίδα.
Μάλιστα, «για την εγκατάσταση της πισίνας στην οροφή του αρχιεπισκοπικού μεγάρου ο ιδιοκτήτης μπορούσε να αποφύγει τις πολεοδομικές αρχές, καθόσον η χρήση του κτηρίου δεν εξαρτιόταν από οποιοδήποτε εκκρεμότητα (όπως παραχώρηση πολεοδομικής άδειας και άλλων συναφών αδειών)».
Είναι η κατοικία του αρχιεπισκόπου Κύπρου και τα γραφεία της Αρχιεπισκοπής. Άρχισε να κτίζεται το 1956 από τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ’ και πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον ίδιο το 1960. Στο ισόγειο του κτιρίου βρίσκονται τα διάφορα γραφεία της Αρχιεπισκοπής. Το μέγα συνοδικό βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του ορόφου, ενώ στη νοτιοανατολική βρισκόταν το διαμέρισμα του αρχιεπισκόπου Μακαρίου που μετά τον θάνατό του παραμένει κλειστό.
Λέγεται ότι υπάρχει υπόγειο, με «κήπο» που επικοινωνεί με σήραγγες, κατά τις έντονες προφορικές μαρτυρίες, από τη μια με την Αρχιεπισκοπή και αρχοντικό του Κορνέσιου κι από την άλλη με τις κρυφές εξόδους των τειχών της Πύλης Αμμοχώστου. Κανείς δεν ήταν σε θέση απο επίσημε πηγές να μας πει πόσα δωμάτια διαθέτει, ενώ γνωρίζουμε ότι το γραφείο του Αρχιεπισκόπου είναι πολλά τετραγωνικά με χαλιά πανάκριβα και έργα αρκετά αξιόλογα.
Πώς διέφυγε ο Μακάριος
Στις 15 Ιουλίου του ’74, ο Μακάριος φυγαδεύτηκε από την πίσω πόρτα του γραφείου του που έβλεπε προς έναν ξηροπόταµο, πέρα από τον οποίο περνούσε δηµόσιος δρόµος. Προσώρας δεν είχαν εµφανιστεί άρµατα από αυτή την πλευρά, αλλά ήταν πολύ πιθανό να βρεθούν εκεί από στιγµή σε στιγµή. Συν τοις άλλοις, λίγο πιο πέρα υπήρχε ένα στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς που είχε τεθεί επίσης σε συναγερµό συµµετέχοντας στο κίνηµα και ετοιµαζόταν να βγάλει περιπόλους. Σε λίγο θα έκοβαν µε βεβαιότητα τον δηµόσιο δρόµο. Ο εθνάρχης τρέχει προς την πόρτα διαφυγής µαζί µε τον υπεύθυνο ασφαλείας του, τον ταγµατάρχη Ανδρέα Ποταµάρη, τον υπασπιστή του, ταγµατάρχη Νίκο Θρασυβούλου και τον ανιψιό του Ανδρέα Νεοφύτου, που παρέµενε όλα τα χρόνια πιστός στη φύλαξή του. Υπό µυθιστορηµατικές συνθήκες ο Μακάριος και η οπλισµένη συνοδεία του φθάνουν οδικώς στην Ιερά Μονή της Κύκκου που στέκει αγέρωχη πάνω από εννέα αιώνες. Μιλάµε για µια απόσταση 90 χιλιοµέτρων.
