Το 1973, δυο ψυχολόγοι επιστήμονες της κοινωνικής συμπεριφοράς (behavioral scientists) ο John Darley και ο Daniel Batson κυκλοφόρησαν τα ευρήματα ενός πρωτοποριακού πειράματος.
Ήθελαν να μελετήσουν την κοινωνική συμπεριφορά και συγκεκριμένα «γιατί οι άνθρωποι κάνουν καλό σε άλλους».
Για να εξετάσουν αυτό το ερώτημα, αποφάσισαν να μελετήσουν μαθητές της Θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου του Princeton, που ήθελαν να γίνουν Ιερείς.
Το βασικό σημείο της μελέτης ήταν να εξετάσουν και να δουν – αν εσωτερικοί παράγοντες προσωπικότητας (που αφορούν τα ίδια τα άτομα) ή άλλοι εξωτερικοί παράγοντες (κατάστασης και περιβάλλοντος), επηρεάζουν περισσότερο την κοινωνική τους συμπεριφορά.
Με άλλα λόγια, όταν είμαστε καλοί και ευγενικοί προς κάποιους αυτό συμβαίνει λόγο του χαρακτήρα μας (επειδή είμαστε έτσι) ή οφείλεται επειδή ορισμένοι παράγοντες «κατάστασης» μας το επιτρέπουν; (και το αντίθετο)
Έτσι δημιούργησαν μια επική κυριολεκτικά μελέτη. Προσωπικά είναι μια από τις σημαντικότερες που έχω διαβάσει.
Οργάνωσαν ένα πείραμα που κράτησε 3 ημέρες. 40 μαθητές συμμετείχαν.
Συνοπτικά το πείραμα ήταν το εξής.
Σε αυτούς τους μαθητές τους είπαν ότι θα γίνει μια εκδήλωση όπου θα πρέπει ο καθένας να δώσει μια ομιλία πάνω στην παραβολή του «Καλού Σαμαρείτη». Όλοι γνωρίζουμε την ιστορία. Εάν κάποιος δεν την γνωρίζει θα την βρει εδώ.
Είχαν λοιπόν τρεις ημέρες να οργανώσουν την ομιλία τους.
Την ημέρα της παρουσίασης φώναξαν τους μαθητές πριν την εκδήλωση σε μια αίθουσα με την δικαιολογία να τους κάνουν κάποιες ερωτήσεις.
Χωρίς να το γνωρίζουν οι μαθητές, τους χώρισαν εντελώς τυχαία σε 3 ομάδες. Στο τέλος των ερωτήσεων έλεγαν:
Α. Σε όσους ανήκαν στην 1η ομάδα ότι έχουν αρκετό χρόνο στην διάθεση τους ακόμα γιατί θα αργήσει να ξεκινήσει η εκδήλωση.
Β. Στην 2η Ομάδα ότι σε λίγο ξεκινάει η εκδήλωση και θα πρέπει να φύγουν άμεσα για να προλάβουν, και
Γ. Στην 3η Ομάδα μαθητών είπαν «……..» θα σας το αποκαλύψω σε λίγο.
Και εδώ ξεκινάει το ωραίο!
Για να πάνε από αυτή την αίθουσα του Πανεπιστημίου στην άλλη αίθουσα όπου θα πραγματοποιούνταν η εκδήλωση – έπρεπε να διασχίσουν το πάρκο του Πανεπιστημίου και μετά να ακολουθήσουν ένα στενό δρομάκι μερικών μέτρων πριν φτάσουν στον προαύλιο χώρο της νέας αίθουσας.
Καθώς οι μαθητές (που υπενθυμίζω φοιτούσαν για να γίνουν Ιερείς) διέσχιζαν αυτό το δρομάκι – έπεφταν πάνω σε κάποιον άνθρωπο που είχε πέσει κάτω στην μέση από αυτό το δρομάκι, ο οποίος έβηχε και βογκούσε.
Για να περάσεις από τον άνθρωπο αυτό έπρεπε κυριολεκτικά να πηδήσεις από πάνω του γιατί έκλεινε τον δρόμο.
Πόσοι σταμάτησαν να βοηθήσουν;
Οι περισσότεροι θα σκεφτούν όλοι ή τουλάχιστον οι περισσότεροι.
Μην βιάζεστε..
Αποτελέσματα
Έμαθα για την μελέτη αυτή πριν μερικά χρόνια και από τότε βλέπω λίγο διαφορετικά τις καταστάσεις και τις συμπεριφορές των ανθρώπων.
Μάλιστα όπως θα σας δείξω παρακάτω μας βοηθάει να διαμορφώσουμε και το Μάρκετινγκ που κάνουμε (εξάλλου οι συμπεριφορές των ανθρώπων συνδέονται άμεσα με το Μάρκετινγκ).
63% των μαθητών από την ομάδα Α (που είχαν χρόνο) σταμάτησε
45% των μαθητών από την ομάδα Β (που ήταν οριακά) σταμάτησε
Και από την 3η ομάδα;
Μόλις το 10% σταμάτησε.
Θέλετε να μάθετε τι είπαν στην 3η ομάδα και μόλις ελάχιστοι σταμάτησαν;
«Έχετε αργήσει» – αυτό ουσιαστικά τους είπαν, και πιο συγκεκριμένα ότι η εκδήλωση είχε ξεκινήσει και θα έπρεπε να είναι ήδη εκεί για την ομιλία τους – επομένως έπρεπε κυριολεκτικά να τρέξουν.
Για να το καταλάβουμε καλύτερα.
Μαθητές που φοιτούν για να γίνουν Ιερείς, οι οποίοι για 3 ημέρες μελετούσαν την παραβολή του καλού Σαμαρείτη και θα έδιναν ομιλία πάνω σε αυτό – ΔΕΝ σταμάτησαν όταν κάποιος ζητούσε βοήθεια.
Γιατί;
Είναι πιο “κακοί” σε σχέση με τους άλλους της ομάδας Α που σταμάτησαν;
Όχι.
Η γρήγορη απάντηση είναι: Γιατί το «πλαίσιο» που τους έδωσαν ήταν διαφορετικό.
Το πλαίσιο (context) έχει σημασία. Η κατάσταση (το περιβάλλον) στο οποίο είμαστε πριν πάρουμε μια απόφαση – έχει σημασία!
Αυτές οι δυο απλές λέξεις «Έχετε αργήσει» έκαναν όλη την διαφορά.
Συμπέρασμα
Το πείραμα αυτό δείχνει πώς το «πλαίσιο» και το περιβάλλον μας, μπορούν να έχουν τεράστιο αντίκτυπο στις αποφάσεις μας, όχι μόνο στην προσωπική μας ζωή, αλλά και στην επαγγελματική μας ζωή.
Αν το σκεφτείτε – υπάρχει μια προκατάληψη θα έλεγα, όπου σχεδόν όλοι μας θεωρούμε ότι όταν κάποιος κάνει ότι κάνει – το κάνει λόγο προσωπικότητας ή χαρακτήρα.
Σίγουρα ισχύει όμως αν λάβουμε υπόψη την παραπάνω μελέτη, αυτή είναι η μισή αλήθεια (και εάν όχι η μισή – σε ένα καλό ποσοστό).
Βλέπουμε ότι μεγάλο ρόλο στην λήψη αποφάσεων μας, παίζει το δεδομένο «πλαίσιο» εκείνη την στιγμή που καλούμαστε να πάρουμε μια απόφαση.
Αυτό πολλές φορές (ίσως τις περισσότερες) το παραβλέπουμε.
Έτσι λοιπόν δεν είναι μόνο εσωτερικοί παράγοντες που καθορίζουν την συμπεριφορά μας αλλά και εξωτερικοί.
Πολλές φορές στις συμπεριφορές των ανθρώπων κρύβονται πράγματα που δεν τα γνωρίζουμε – απλά τα υποθέτουμε και τα ερμηνεύουμε βάση των δικών μας εμπειριών.
Μην βιάζεστε λοιπόν να κρίνετε κάποιον χωρίς να έχετε το ευρύτερο “πλαίσιο” που κάνει ότι κάνει.
Και πάμε στο Marketing
Αυτό θα πρέπει να το λάβουμε υπόψη είτε ως επιχειρηματίες είτε ως Μαρκετίστες πριν κάνουμε οποιαδήποτε καμπάνια.
Να έχουμε δηλαδή υπόψη μας, και μια άλλη οπτική όταν σχεδιάζουμε καμπάνιες, ή αποφασίζουμε πότε θα τρέξουμε τις διαφημίσεις μας, ή θα δημοσιεύσουμε ένα άρθρο μας, ή θα λανσάρουμε ένα νέο προϊόν.
Δεν θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας απλά και μόνο το προϊόν μας, ή την τακτική μας, ή μόνο το κοινό-στόχο μας.
Φυσικά έχουν τεράστια σημασία ..όμως θα πρέπει επίσης να σκεφτούμε τι μπορεί να συμβαίνει στις ζωές και τα μυαλά του κοινού μας, την συγκεκριμένη στιγμή που θα έρθει σε επαφή με το μήνυμα μας. Να σκεφτούμε σε ποια κατάσταση πιθανόν βρίσκεται όταν δει μια διαφήμιση μας ή διαβάσει το μήνυμα μας.
Αυτό πολλοί Μαρκετίστες το ονομάζουν Context Marketing. Να παραδώσεις δηλαδή το σωστό περιεχόμενο την σωστή στιγμή. Μοιάζει με το Re-marketing (δεν είναι όμως το ίδιο), γιατί λαμβάνει υπόψη προηγούμενες αγοραστικές συμπεριφορές του κοινού μας, πράγματα που έψαξε στην σελίδα μας ή στο διαδίκτυο γενικότερα
Εγώ το λέω «Μάρκετινγκ Σχετικότητας».
Να είναι δηλαδή η καμπάνια μας και το μήνυμα μας, όσο πιο σχετικό γίνεται στο αγοραστικό στάδιο και σε αυτά που έχει στο μυαλό του κάποιος.
Σε κάθε περίπτωση αυτό που προτείνω όταν σχεδιάζετε μια καμπάνια Μάρκετινγκ – είναι να έχετε υπόψη σας και παράγοντες που αφορούν το περιβάλλον και την “κατάσταση” που πιθανόν βρίσκεται ο αποδέκτης των μηνυμάτων μας.
Επίσης, την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον πεσμένο στον δρόμο ..δώστε ένα χέρι βοήθειας!
–Βασίλης Παππάς, Epixeirein
