Οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε με σχετική πίεση για να πίνουμε το γάλα μας όταν ήμασταν νεότεροι. Πολλές φορές οι γονείς και οι παππούδες μας χρησιμοποιούσαν φράσεις όπως «το γάλα κάνει καλό» ή «πιες γάλα για γερά κόκαλα». Η ιδέα πως το γάλα αποτελούσε μια τροφή που έκανε το σώμα πιο γερό και υγιές ήταν αρκετά σύνηθες πριν μερικές δεκαετίες.
Ωστόσο τα τελευταία χρόνια υπάρχει πληθώρα απόψεων σχετικά με το αν το γάλα είναι όντως μια υγιή και ασφαλής τροφή. Συγκεκριμένα, οι πολέμιοι του γάλακτος ισχυρίζονται πως περιέχει «κακά» λιπαρά, χημικά, ορμόνες και άπεπτα συστατικά. Συνεπώς, κατ’ αυτούς το γάλα όχι μόνο δεν έχει να προσφέρει κάτι στον ενήλικα αλλά μπορεί να προκαλέσει και προβλήματα υγείας όπως διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος, ακμή, κλπ.
Ποια είναι όμως η αλήθεια για το γάλα;
Η σύσταση του γάλακτος
Το γάλα αποτελείται κυρίως από νερό, πρωτεΐνες, σάκχαρα και κάποια μεταλλικά στοιχεία και βιταμίνες. Η αναλογία κάθε συστατικού στο γάλα διαφέρει ανάλογα το ζώο από το οποίο προέρχεται, την διατροφή του ζώου, αλλά και την μέθοδο επεξεργασίας (π.χ. αφαίρεση λιπαρών). Το γάλα περιέχει αρκετά θρεπτικά συστατικά τα οποία το καθιστούν μια πολύ θρεπτική τροφή για τον άνθρωπο.
Πιο αναλυτικά, το γάλα περιέχει τα εξής θρεπτικά συστατικά:
Πρωτεΐνες
Το γάλα αποτελεί μια καλή πηγή πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας. Οι δύο κύριες πρωτεΐνες του γάλακτος είναι η πρωτεΐνη ορού και η καζεΐνη. Η πρώτη μάλιστα είναι ταχείας απορρόφησης πρωτεΐνη. Το γάλα επίσης περιέχει σημαντικές ποσότητες του βασικού αμινοξέος,τη λευκίνη, η οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στη πρωτεϊνοσύνθεση του μυϊκού ιστού.
Λιπαρά
Το γάλα περιέχει αρκετά είδη λιπαρών όπως κορεσμένα λιπαρά, μονο-ακόρεστα και πολυ-ακόρεστα λιπαρά και λινολεϊκό οξύ. Τα λιπαρά αυτά, σε μικρές ποσότητες, είναι χρήσιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό καθώς συμμετέχουν σε αρκετές λειτουργίες του οργανισμού όπως η δόμηση των κυτταρικών μεμβρανών και η σύνθεση ορμονών.
Υδατάνθρακες
Το γάλα περιέχει μικρές ποσότητες υδατανθράκων και κυρίως το σάκχαρο λακτόζη. Η λακτόζη είναι ένας από τους λόγους που το γάλα κατηγορείται για τη πρόκληση γαστρεντερικών διαταραχών. Αυτό συμβαίνει διότι πολλές φορές το ένζυμο που μεταβολίζει την λακτόζη, είτε λείπει είτε παράγεται σε μειωμένες ποσότητες στον οργανισμό. Η έλλειψη ή η μειωμένη παραγωγή του ενζύμου λακτάσης θα οδηγήσει σε πλήρη ή μερική δυσανεξία στην λακτόζη. Αυτή η μη επαρκής ικανότητα του οργανισμού να μεταβολίσει την λακτόζη είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση γαστρεντερικών διαταραχών όπως φούσκωματα, μετεωρισμούς ή διάρροιες.
Με το πέρας της ηλικίας η παραγωγή του ενζύμου που διασπά την λακτόζη μειώνεται, έτσι λοιπόν αρκετά συχνά πολλοί άνθρωποι αισθάνονται δυσφορία μετά την κατανάλωση γάλακτος. Ωστόσο, πρέπει να επισημάνουμε πως άνθρωποι που δεν παρουσιάζουν τέτοια συμπτώματα μετά την κατανάλωση γάλακτος, το τρόφιμο αυτό θα μπορούσε να αποτελεί μια αρκετά θρεπτική τροφή.
Βιταμίνες
Το γάλα επίσης περιέχει σημαντικές ποσότητες διάφορων βιταμινών όπως:
Βιταμίνη Α (συμμετέχει στην λειτουργία των ματιών)
Βιταμίνη D (συμβάλλει στην υγεία των οστών)
Βιταμίνη Κ (σημαντική για την καρδιαγγειακή λειτουργία και τη γονιδιακή έκφραση)
Ριβοφλαβίνη ή B2 (συμμετέχει στη διαδικασία ρύθμισης του ενεργειακού μεταβολισμού)
Μέταλλα
Ασβέστιο (βασικό συστατικό των οστών)
Μαγνήσιο (συστατικό των οστών)
Φώσφορος (συστατικό των οστών)
Κάλιο (συμμετέχει σε διεργασίες του νευρικού και καρδιαγγειακού συστήματος)
Το γάλα περιέχει ορμόνες;
Το εκάστοτε ζώο που παράγει γάλα παράγει ορμόνες, ειδικά αν το ζώο αυτό βρίσκεται σε εγκυμοσύνη. Αυτό μπορεί να ακούγεται ανησυχητικό, ωστόσο υπάρχουν μελέτες που εξέτασαν την επίδραση ορμονών ίσης ή και μεγαλύτερης ποσότητας από αυτή του γάλακτος σε ποντίκια. Τα αποτελέσματα λοιπόν έδειξαν πως οι ορμόνες αυτές διασπώνται από τον οργανισμό και δε προκαλούν αύξηση των επιπέδων ορμονών στον ανθρώπινο οργανισμό.
Συνεπώς, το γάλα αποτελεί μια αρκετά θρεπτική τροφή για τον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς παρέχει σημαντικές ποσότητες απαραίτητων θρεπτικών συστατικών. Εάν επιθυμείτε να μειωθεί η πιθανότητα ύπαρξης μη «φυσικών» ουσιών στο γάλα, όπως και με οποιαδήποτε τροφή, θα πρέπει να επιλέξετε ένα γάλα βιολογικής καλλιέργειας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα υπόλοιπα γάλατα του εμπορίου δε προέρχονται από συνθήκες καλή παραγωγής.
Στέλιος Κολυβίρας -Τζιβανιώτης
