Σε σημαντικό βαθμό τυπική θα είναι η σημερινή συνάντηση των υπουργών Οικονομικών και Ενέργειας με το διοικητικό συμβούλιο της ΑΗΚ, καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν πως είναι ειλημμένη η απόφαση της κυβέρνησης να μειωθούν προσωρινά οι λογαριασμοί ρεύματος και το κόστος για την έκπτωση να το επιβαρυνθεί το αποθεματικό ταμείο της Αρχής Ηλεκτρισμού.
Δεν υπάρχει επίσημη ενημέρωση ως προς το ακριβές ποσοστό της έκπτωσης και τον αριθμό των μηνών που θα ισχύσει. Η έκπτωση (-10%) θυμίζουμε, είχε επιβληθεί για έξι μήνες στα πρώτα στάδια της πανδημίας του κορωνοϊού.
Στη διάρκεια χθεσινής σύσκεψης στο Προεδρικό, υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αναφέρθηκε, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες, ότι το κόστος της ΑΗΚ για ενδεχόμενη έκπτωση 10% ανέρχεται μηνιαίως στα 5 εκατ. ευρώ περίπου. Φαίνεται να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των αρμοδίων κυβερνητικών στελεχών ότι το κόστος που θα επιβαρυνθεί η ΑΗΚ για μια ολιγόμηνη έκπτωση (εν είδει «κοινωνικού μερίσματος») δεν είναι μεγάλο, ούτε θα πλήξει ουσιαστικά το επενδυτικό της πρόγραμμα, καθώς υπολογίζεται πως η ΑΗΚ διαθέτει αποθεματικά γύρω στα 400 εκατ. ευρώ και το κόστος της από μια τετράμηνη, ενδεχομένως, μείωση των λογαριασμών κατά 10% δεν θα ξεπεράσει τα 20 εκατ.
Πάντως, η υπουργός Ενέργειας δήλωσε χθες πως καταβάλλεται προσπάθεια για να καταλήξουν σε ένα ποσοστό που θα ωφελέσει σε αυτή τη φάση τους καταναλωτές, αλλά δεν θα προκαλέσει επιπλοκές στην ΑΗΚ. Η απόφαση για το ποσοστό πιθανό να ληφθεί σήμερα, στο πλαίσιο της συνάντησης των υπουργών Οικονομικών και Ενέργειας με το δ.σ. της ΑΗΚ. Προφανώς, στον καθορισμό του τελικού ποσοστού έκπτωσης θα ληφθεί υπόψη και η μείωση κατά περίπου 2% που επήλθε (σε σχέση με τα τιμολόγια της περασμένης διμηνίας) στους λογαριασμούς που καταμετρήθηκαν τον Αύγουστο.
Μικρές μειώσεις, λόγω φθηνότερου καυσίμου, αναμένονται και τους επόμενους μήνες. Θα ληφθεί επίσης υπόψη το γεγονός ότι λόγω της αύξησης της τιμής του ρεύματος τους τελευταίους μήνες και τη συμβολή του στην εκτόξευση του πληθωρισμού (5% τον Αύγουστο, σε σύγκριση με τον περσινό Αύγουστο) οι εργαζόμενοι στον δημόσιο και σε πολλούς τομείς του ιδιωτικού τομέα θα επωφεληθούν μερικώς (εν είδει κάποιων «επιστροφών») με την ΑΤΑ που θα καταβληθεί.
Πέραν της μείωσης μέσω των αποθεματικών της ΑΗΚ, πληροφορούμαστε ότι συζητήθηκε στη σύσκεψη στο Προεδρικό το ενδεχόμενο η ΡΑΕΚ, με κάποιες τεχικές τροποποιήσεις στις διατιμήσεις/τέλη να εξασφαλίσει πρόσθετη μείωση στους λογαριασμούς σε ποσοστό περίπου 2%. Είναι πιθανό δε, να συζητηθεί και το ενδεχόμενο να αυξηθεί και η έκπτωση (σήμερα 20%) προς τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Η απόφαση της κυβέρνησης να ζητήσει την εν λόγω έκπτωση διευκολύνεται από το γεγονός ότι το μέτρο προκρίνεται και από τα πλείστα κόμματα, των δύο μεγαλυτέρων συμπεριλαμβανομένων.
Οι ενστάσεις που εκφράζονται από κάποια μέλη του δ.σ. της ΑΗΚ δεν θεωρούνται σοβαρό εμπόδιο, καθώς ήδη οι συντεχνίες των εργαζομένων στον οργανισμό έχουν επίσης ταχθεί υπέρ της απορρόφησης μέρους της αύξησης στους λογαριασμούς από τα αποθεματικά.
Το ΑΚΕΛ για μειοδοτικό
Χθες, η υπουργός Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου δέχθηκε στο γραφείο της αντιπροσωπεία του ΑΚΕΛ, υπό τον γγ Στέφανο Στεφάνου, τους τρεις βουλευτές του ΑΚΕΛ που συμμετέχουν στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας (Κώστας Κώστα, Γιαννάκης Γαβριήλ, Ανδρέας Πασιουρτίδης), τον πρώην υπουργό Ενέργειας Νεοκλή Συλικιώτη, τον πρώην πρόεδρο της ΡΑΕΚ Γιώργο Σιαμμά, κ.α. Στη συνάντηση παραβρέθηκε και η πρόεδρος της ΑΗΚ.
Η συζήτηση κάλυψε για μικρό μόνο μέρος την πρόταση του ΑΚΕΛ να καλυφθεί μέρος της αύξησης στη χρέωση του ηλεκτρισμού από τα αποθεματικά της ΑΗΚ. Οι πληροφορίες μας αναφέρουν ότι το ΑΚΕΛ έθιξε την ανάγκη για καθορισμό μιας συνολικής στρατηγικής για την ενέργεια, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τις υποχρεώσεις της Κύπρου έναντι των πολιτικών της ΕΕ για πράσινη μετάβαση, αλλά και την επείγουσα ανάγκη να μειωθεί το κόστος του ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές.
Το ΑΚΕΛ επανέλαβε προς την κ. Πηλείδου την πρότασή του για αξιοποίηση -και από την Κύπρο- της μεθόδου των μειοδοτικών διαγωνισμών, για την εξασφάλιση της φθηνότερης δυνατής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα, πολιτική που ακολουθούν με μεγάλη επιτυχία πολλές χώρες της ΕΕ. Με τους μειοδοτικούς διαγωνισμούς, όπως αναφέρθηκε από την αντιπροσωπία του ΑΚΕΛ, είναι δυνατό να εξασφαλιστούν πολύ χαμηλές τιμές ανά κιλοβατώρα, ώστε να επωφεληθούν και οι οικιακοί καταναλωτές, καθώς με το σημερινό σύστημα, το ρεύμα από φωτοβολταϊκά πωλείται στην ΑΗΚ σε τιμές υπερδιπλάσιες του κόστους παραγωγής από φωτοβολταϊκά και την όποια μείωση (5-10%) στους λογαριασμούς την καρπούνται μόνο κάποιοι μεγάλοι βιομηχανικοί-εμπορικοί καταναλωτές, που συνεργάζονται με ιδιώτες προμηθευτές. Στη διάρκεια της συζήτησης με την υπουργό, αναφέρθηκαν από την αντιπροσωπεία του ΑΚΕΛ παραδείγματα πολύ χαμηλών τιμών (1 έως 5 σεντ την κιλοβατώρα) που εξασφαλίστηκαν μέσω μειοδοτικών διαγωνισμών σε άλλα κράτης της ΕΕ, ενώ στην Κύπρο η τιμή από φωτοβολταϊκά είναι σήμερα σχεδόν 12 σεντ.
ΑΗΚ και αποθήκευση
Από τα σοβαρότερα θέματα που έθιξε χθες το ΑΚΕΛ ήταν και ο προγραμματισμός της κυβέρνησης για προκήρυξη διαγωνισμού για τη λειτουργία αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που θα επιτρέψει μεγαλύτερη παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πληροφορούμαστε ότι το ΑΚΕΛ κατέστησε σαφή τη θέση του ότι θα πρέπει να επιτραπεί να λάβει μέρος στον διαγωνισμό και η ΑΗΚ, κάτι που δεν φαίνεται να βλέπει με καλό μάτι η κυβέρνηση, επικαλούμενη νομικά εμπόδια. Τεχνοκράτες από την αντιπροσωπία του ΑΚΕΛ ήταν έντονοι πως δεν υπάρχει οτιδήποτε στη νομοθεσία της ΕΕ που να δικαιολογεί αποκλεισμό της ΑΗΚ από την αποθήκευση ηλεκτρισμού. Οι τεχνοκράτες προειδοποίησαν, επίσης, πως αν δεν ληφθούν το ταχύτερο κάποια μέτρα (μειοδοτικοί διαγωνισμοί, αποθήκευση, εισαγωγή λιγότερο ρυπογόνου καυσίμου), το κόστος του ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές θα αυξηθεί περαιτέρω, ακόμα και μετά την εισαγωγή φυσικού αερίου υπό τους σημερινούς σχεδιασμούς.
Οι μονάδες παραγωγής στη Δεκέλεια και η προοπτική του EuroAsia Interconnector
Αν και δεν υπήρξε επίσημη ενημέρωση για όλα όσα συζητήθηκαν μεταξύ της υπουργού Ενέργειας και της αντιπροσωπίας του ΑΚΕΛ, οι πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι το ΑΚΕΛ ζητά όπως, στο πλαίσιο της διεξαγωγής μειοδοτικών διαγωνισμών για τη χαμηλότερη δυνατή τιμή ρεύματος από φωτοβολταϊκά, επιτραπεί στην ΑΗΚ να συμμετάσχει στους διαγωνισμούς, ώστε να επεκτείνει την παρουσία της στα ΑΠΕ, αφού στόχος είναι η σταδιακή μείωση της συμβατικής παραγωγής, στην οποία είναι μονοπωλιακός παραγωγός. Αναφέρθηκε δε ότι, δεδομένης της υποχρεωτικής απόσυρσης (για περιβαλλοντικούς λόγους) από την ΑΗΚ μονάδων της στον σταθμό Δεκέλειας, συνολικής ισχύος 360 μεγαβάτ, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η ΑΗΚ θα αντικαταστήσει αυτή την ισχύ με παραγωγή από φωτοβολταϊκά.
Η κ. Πηλείδου και το ΑΚΕΛ συμφώνησαν ότι μια αισιόδοξη προοπτική για την κυπριακή οικονομία, από διάφορες απόψεις, θα ήταν η προώθηση του έργου για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης (Euroasia Interconnector). Προς την κατεύθυνση αυτή, το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι η κυβέρνηση πρέπει να εντείνει τις πιέσεις της προς την ΕΕ, ώστε το έργο να λάβει γενναία επιχορήγηση στο στάδιο της κατασκευής (σε ύψος τουλάχιστο 700 εκατ. ευρώ, όπως αναφέρουν άλλες πληροφορίες), καθώς η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος της ΕΕ που παραμένει ενεργειακά απομονωμένο και θα υποστεί τεράστια οικονομική πίεση για την υλοποίηση των αποφάσεων της Ένωσης για τη μετάβαση σε πράσινη οικονομία. Ήδη η ΕΕ ενέκρινε σημαντικές (ακόμα μεγαλύτερες) χορηγίες για αντίστοιχα έργα που αφορούν άλλες χώρες – μέλη. Από τον φορέα υλοποίησης του Euroasia Interconnector υποστηρίζεται πως αν η ΕΕ ανταποκριθεί στο αίτημα για επιχορήγηση των κατασκευών, είναι σε θέση να συνδέσουν την Κύπρο με την Κρήτη (και με την υπόλοιπη Ευρώπη) μέσα στο 2025, κάτι που θα συνιστούσε τεράστια αλλαγή στον κυπριακό τομέα της ενέργειας και ευρύτερα για την οικονομία.
Του Χρύσανθου Μανώλη
